Kasurat olih:
Ida
Pandita Sri Mpu Sampurna
Pengater
lan pemahbah
Niki sang penyurat, sampun
nagingin piteket indik kewajiban lan anggah ungguh daging hidup lan kehidupan sane
asah asih asuh. Becik lan akeh pikenoh ipun rawuh saking pengugun ida dane,
entegang ring rasa soang-soang. Duaning yen ten manut ring pikayunan utawi
pengugune kirang pesurat puniki tanpa guna. Ri tatkala ida dane kengin uning
sejangkep ipun, ngiring rauh ring Sang Guru agama sane sampun cumawis uning.
Ring jagat Bali akeh kasengguh guru, rarisan ajaran semadi utawi trah mangkine meditasi dados tincakapang ajaran puniki dados dasar nincapang ratenging semadi. “Ampura
ring nabe Empu Sampurna, boya titiang aja wira ring pepelajahan, wantah kengin
titiang mangda sejagat Bali uning ring tatwek agama sane becik puniki, jagi
kaggen nincapang Ajeg Bali” dumugi tan keni sodsod upadrawa, lamakane titiang
nemunin kawon ring jagate.
Wantah suci manah titiang
mangda semeton, alit-alit para sisia sami uning melajahang dewek, tur wenten
penuntun ritatkala ngemargiang pekaryan, ngaruruh merta ring jagat sekala, sane
becik, bertuah lan kalugrahan sarining amerta ring Hyang Kuasa. Dumugi jagat
Bali lan Indonesia Rahajeng Stata “Gemah rimpah Loh Jinawi”. Ring galahe puniki titiang nunas ampura,
sampun janten pisan doh ring pengartian, tur menawi wenten salit saking aslin
ipun, titiang nunas geng sinampura.
Malang, 17 Pebruari 2013
Saking titiang
Penyalin dados sastra latin
TTD
Geguritan
Puyung Sugih
Pupuh
Ginada
1
Tutur
wawu kaunggahan ia anyar wawu kagurit ne kari becik kejadma roro, wawu nganten
istri kakung, munggah ipun saking sangsara, mangguh becik dumadine katemukang.
2
Duke
kuna tempal pisan, naring ida Sanghyang Widi, mengulurin idep momo, mangkin
ipun wawu ngugu, indik ida Sanghyang darma kasungkemin, lintang unggul naring
jagat.
3
Lanang
istri nabdabang awak, slid sanja siang dalu, tingkah laku lintang ngasor, jadma
ika naring kubu, panesayan nyane kocap, lintang spi, karang suwung kang inucap.
4
Naring
tutur kaunggahang, mewasta ni Wayan Sugih, I Puyung ne lanang reko, kudang
tiban sampun ipun, lawas nyane pebantenan, kancit mangkin, wawu ngidan kalih
bulan.
5
Dane
puyung lintang rna, ring rabine mangarbine, ne lanang mamunyi alon, nyai Wayan
aja tuyuh, aget jani sinampura, ring Hyang Widi, pasuecanan agung pisan.
6
Pinunase
kalintang, pocol suba kasingkuhin, ayua surud ngalap kasor, mangastawa siang
dalu, dumadak mangguh sampurna, kasempolih kertine dadi sayuban.
7
Wayan
Sugih mematutang, melaksana solah luih, nigang dina ya magentos, banten tetep
sampun, asep menyan mawor dupa, lankastanggi, nyuda malaning belingan.
8
Lamine
tan kaucapang, bobotane sampun mangkin, nuju purnamaning kapat, kebles ngoweng
sampun metu, I Puyunh nyaup ngimangang, kaget istri, ayune mengayang-ayang.
9
Sampun
puput negesin, dapetan sampun cumawis, lacure solah ring jaba, sok ipun pada
maninut, nganutin manusa yadnya, roras malih, rare sampun tigang ulan.
10
Puyunh
Sugih kaketahang, pianak dane sane mangkin, luih ayu lanus reko, wong desane
pada rawuh, sami olas merarapan, lemah wengi, kadi warsa tan surudan.
11
Bekele
dumadi melah, punika ne ngawinin, mretane ngalih manusa, tlas asih pada rawuh,
uli ditu ne manyiriang, sampe kelih, ni Puyung Sugih punika.
12
Sampe
jani matlimtiman, pianak nyane mengabanin, lacur tutug aget reko, mula ya
nyakan ngatelun, kancit jani sampun bajang, ayu luih, wayahe limolas tiban.
13
Kasub
sami mengantenan, trunane jrih mamunyi, geger umung ring pakubon, anggurane
rame ditu, ring karang suwung punika, mangedanin, antuk ayun nya Ni wayan.
14
Lintang
ayu luih maguna, Ni Luh Wayan Puyung Sugih, bapannyane raris mawos, nuturang
lacure dumun, Nyai Wayan mas ibape, uduh cning, tatasang Wayan mirengang.
15
Batun
tinggal titiang idewa, luih maguna tanpa tanding, sadia bape ngadakang I dewa,
dumun lacur jani durus, saking kawit hujang titiang, pireng jani, lacure
ngawinang sadia.
16
Sane
malu dini dewa, ring jagat puyung niki, ada dukuh lintang kawot, hajar Sampurna
kawuwus, lintang sakti luih gunawan, kasub ririh, ngebek antuk asta guna.
17
Nyeneng
dane kudang abad, nora keneng tua sakti, ring jagat dane kasohor, kawianjanan
lintang putus, tutur kandane tan kirang, tatua aji, telas dane mangumpulang.
18
Wung
suwunge telas samian, lanang istri agung alit, rawuh sami ngalap kasor, maguru
ring jro dukuh, kancan tatua telas kehajar, indik pingit puputang daging
kedarman.
19
Duaning
nanang kari truna, ngilis demene tua abesik, kapin luh saduk ento, nunas jodo
ring jro dukuh, temu sane madan melah, kalugrahin, memen cening katudingang.
20
Tumuli
sajayang bapa, katuwonin sampe keni, makrunan wus makelo, ilih wenten kutus
tahun, tusing dadi ngelah pianak, pedih hati, nengguh patemune melah.
PUPUH GINANTI
1.
kagentosin tembang ipun, muputang tutur
puniki, solah I Puyung punika, nuturang indike nguni, kapin dane Ni Luh Wayan,
Seken dane nampi munyi.
2.
Sajaba
pasigug punggung, ngalih gawe masi tusing, ngugu patemuane melah, kambene
gremeng atebih, saban minggu mara nyakan, momo mayus katindihin.
3.
Kambene
magenti nyaluk, tetambelan jahit merakit, asing jumah matlenjang, umah bapa
tuduh sami, raab tebu masih kanggoang, diujane uyut sai.
4.
Bilang
peteng bape uyut, tusing pules bape ngilgil, kaget hujan nuju lemah,memen
cening luas makuli, pasinoman jahil pisan, mapengarah ya ngelurin.
5.
Nanang
jengah lintang ibuk, metu kaya mrejani, suba ngenah menyautang, sang ngarah
teges nasekin, nunden pesu apang tatas, bapa di balenen ngilgil.
6.
Nanang
nyongkok tur mapayung, nyaruwang awak kabilbil, nangkejutang mangrakgak, dija
cai manepukin, anak aget kadi nanang, mepayung dimeten sai.
7.
Solah
nanang alah agung, nyaru anake terus mulih, bah jlene keto wayan, tahu dihati
ngrikgik, besinanggeh patemuane melah, dadi bape salah tampi.
8.
Suecan
dane jro dukuh, iwang antuk bapa nampi, solah mayus kauluran, kadi sengkok majejengking,
keto cening solah bape, warege metahang sahi.
9.
Len
buin jeleke katutur, benehe lantarin pelih, kancan teka nyama braya, ngawe gawe
patulungin, apin keto bape nyautang, kekadoang sahi sahi.
10.
Dadi
sebet ia mamusuh, wong desane makasami, suud ngajak mabraya, saking bape
mangiwangin, nyekaanang ajak makejang, duang lacur buin ngunjukin.
11.
Seduk
entog rasa ditu, punggung kalahang
urati, mara Makita mlajah, ngugu kapin anak ririh, mahorta jro dukuh ida
matutur ring sisian sami.
12.
Memen
cening bareng ditu, nuju peteng bapa sedih, dija laku jani mlajah, osah bapa
nujuwengi, jengah kimud ring wong desa, maguru solahe becik.
13.
Patuh
rukun solah adung, adesa saling sundangin, naring karang suwung dewa, nganggon
tutur anak lingsir, aketo awinan bapa, mejadma lacur maniri.
14.
Sampe
jani wawu mangguh, sukat cening ade jani, nyampolihang lacur bape, teges bape
manuturin, naring unduk cening ade, menanang lacur buka jani.
15.
Kakuburang
dane dukuh, naring tegal prana patti, terang orta dingeh bape, adung bape raris
nyingid, ngastawa ring sang adihyang, pageh pisan bilang wengi.
16.
Sue
bape miasa ditu, meh asasih pitung wengi, mapinunas ring adihyang, sadia pisan
bape cening, rawuh dane nyalantara, dukuh hajar sampurna luih.
17.
Srenggara
ngandika alus, nguda puyung kasep mai, doh sampun bape luas, dadi cening jerat
jerit, ape jati kabuatang, bilang wengi teka mai.
18.
Raris
nyumbah bape ditu, nylempoh ceceh ngebakti, agung sinampura titiang titiang,
singgih ratu sang adi luih, iwang antuk titiang dewa, sane tunas tan uningin.
19.
Duaning
durung titiang adung, napi tunas titiang mangkin, gameng dane sang katuran,
mesem mangandika aris, nora kena bape lama, ngrawos ngajak cening dini.
20.
Cutet
jani kemu mantuk, adungang di jumah cening, ajak kurenane jumah, ape sane tunas
jati, asepe ditu lipukang, manunas ditu kawitin.
21.
Dadi
nunas tuah ping telu, plihe dadi jumunin, tuah tatelune dadi tunas, wilang
cening besik besik, pertama nunas kagungan, kaping dua kasukan gumi.
22.
Kaping
tiga nunas kaweruh, mangda adung sareng kalih, pragat suba jani bapa, kemu
mulih puyung jani, sang hadi hyang asta lina, ditu bapa raris mulih.
23.
Karing
semeng bapa rawuh, enu pules memen cening, kanten bape ngimangang, manundunin
memen cening, bape age nuturang sadia, aget krawuhan widi.
24.
Memen
cening lintang gupuh, natak lima nagih ngidih, napi beli pican ida, paicane
yadin pingin, saut bape tusing ade, ape ape masih tusing.
Puh Durma
1
ditu
bape tan mari manuturang, wecanane sang adi, sambil ngenjit dupa, ping telu
mapinunas, pilih jani memen cening, yadin ke salah, ping telu dadi jumunin.
2
Memen
cening kedat kedut mangucapang, jejeh ye pesu munyi, yan kagungan tunas, sukeh
beli nampi base, yadin manibakang munyi, mula tos panjak, patilesang awake
beli.
3
Yen
kasukan ija jani lakar pejang, yen pade pejang dini, umah tusing ngelah, sinah
pandunge galak, jani sugih nyanan mati, dustane galak, rawuh nyane pade ngitik.
4
Karirihan
patuh masi yang hitungang, akudang anak ririh, masih tuah apinggan, uling suba
tepuk tiang, yadin ririh masi mati, tong ade lana, pamupute mangemasin.
5
Suka
duka bilang semeng tuyuh nyakan, dadiannya bape pedih, ningeh munyi tempal,
munyin bapane banggras, tabuh ngambul dadi misi, lali ajahan, pade tleb nirang
hati.
6
Mekejang
boya ne tatiga katulakang, ape ne demenin sugih, necengge tuake doing, isep
amah onyangang, memen cening menyaurin, tuin nyane saje, ngutang umah rame
bibi.
7
Tan
pangkeyan paican dane duk punika, pangucape sidi mandi, magegrentengan,
papuruse rupadandah, bilang sandi pagulanting, lintang ring domas, ngon bape
sareng kalih.
8
Gisu
bape tahu kapin salah ucap, nunas iwang sareng kalih, picane mangda ical, asep
menyan kalupukang, nunas ica mangda gelis, kaget makejang, kemulane ye magedi.
9
Buin
makesiab dunaing bape kaicalan, memen ceninge sedih, kicalan kemulan,
ngemalihin mapinunas, dadi mapinunas malih, malih apisan, nyumbah-nyumbah
sareng kalih.
10
Tunas
bape tuah gelah bapane doang, ledang ida hyang widi, gelah bapane teka, rawuh
nyane tanpangkeyan, saget suba mangulanting, memene jirna, rawuh kemulan sakti.
11
Tusing
kalah tusing menang ditu bape, pikolih nanange sapih, tuah kembali asal,
pikolih bapane wayan, keto pedum manumadi, tong dadi tulak, tusing kapo dadi
tagih.
12
Ento
makrana bape menerima tekaning karma, mangelarang idep suci, yogia dini dipade,
memanjakin kranjang padang, metape lacur pang sai, dumadi jadma, ngalih amah
sai-sai.
13
Keto
wayan kancit tumbuh tuah idewa, kasisi lamun jani, okan nyane mirengang,
pitutur anak tua, nyusup pituture sami, bengong mirengang, kangen dane
maminehin.
14
Sareng
tiga meme bape lan Ni Wayan, bapan nyane ngemalihin, unduke pakelingang, sareng
kalih mangucapang, ring Ni Wayan Puyung Sugih, indik bisame, suduk meme beling.
15
Kene
dewa munyin bapane nyawang, ring sane tan uningin, yen panak titiang lanang,
pacang antenang ping solas, sadia titiang tumbuh istri, taler ping solas,
nanging mangda bajang sahi.
16
Keto
saja uduh dewa wayan nyamplah, ayune kadi ratih, lawut dewa tanggal, ne pragat
tuah sawutang, srenggara kenyung manis, ni Wayan nunggal, nylempoh awot sari.
17
Singgih
titiang misinggih yayah rana, medaging luir inapti, gampang antuk titiang,
mungguing pretijenyane bape, meme sampun walang hati, yan sampunang masa,
nyandang mejatu krami.
18
Durung mendru
jati manah titiang, sampun reke nampi wengi, dewase punika, puputne
kabaosang, tan ucapang siang menampi, sampun endag surya, Ni Wayan wus
mabersih.
19
Kawuwus
naring pondoknya punika, Nyai Wayan Puyung sugih, tumuli nandang payas, kadi
sesangka purnama, ayune kadi ring tulis, rambute samah, alah mega ngemu riris.
Puh Sinom
1. sinom angentosin tembang, nutugang
tutur puniki, ngalem ayunnya ni Wayan, masumpang cempaka putih, magegandan
sarwa wangi, tarjane tajep nyalikur, rage luwes mamedang-medang, mengasorang
tiying gading, gading lumlum, tangan luwir busung amputang.
2. Slendang mayang sasulaman magatra
susune gading, nakane panjang pakradap, mros jrijine gading, bungkung inten
pakurining, asing solah nudut kayun, jaja widang mangurangka, tayungane ngembat
miring, cingak balut, landep alah taji mangan.
3. Lambene nyalang ngatirah, untun nyane
renik lancip, isite ngembang rijase, pangucape manis landrih, seleb uingwangsit,
mawastra sutrane halus, betek batise mamudak, ngenjot sukune lumaris, ngawe
lulut, mrake ngilo kekasorang.
4. Ayune mengayang-ayang, asing nyingak
pada asih, rage gemuh adeg lanjar, kasor I gadung mulati, watek istri sami
lilih, ka pondoknya rawuh nganggur,
gadak uyang ring jumahnya, iseng nyane sampe ngipi, makulangun, ngajak dane nil
uh Wayan.
5. Gegawane tuah manyulam, nunun nyongket
lemah wengi, watek daha katah prapta, wenten tuah sane megajih, miwah sane
mlajah sahi, ngulangunin pada ditu, trunane nganggur katah, ade ngenggong ade
nyuling, karang suwung, alah suarga Sanghyang Indra.
6. Ade nutur miwah nyatua, makidung mace
kekawin, wenten malih mabebasan, dewasa wariga malih, kancan kanda kebaosin,
tatua aji sane puput, nyai Wayan
manerima, sami pada ketandakin, luih metamiu, sahi idep nyane sukla.
7. Tatua aji kasusupang, lemah peteng
sai-sai, dadi pradnyan ni Wayan, ririhe buka
tumpukin, mula bekel anak ririh, kancan tutur sami masuk, trunane sengka
pisan, manyingse jaga mamunyi, sami ibuk, yan memadik keweh pisan.
8. Pekardine laris pisan, Ni Luh Wayan
Puyung Sugih, ade len mancerin jinah, pang dumunan mapikolih, kandugi saling
agungin, kalulut pang sai pangguh, katah mangkin yan ucapang, tekan anake
nganggurin, ye mewantun, pan puyung sugih punika.
9. Inggih mangkin kaucapang, bape Wayan
Puyung Sugih, tumben sugih lintang kober, smeng wawu dauh kalih, ngambil ayam
biying kuning, pesu kerurunge nganggur, mabombong ngajak teruna, maid kancut
nyunglit keris, kampuh luwung, mabikas poleng pandalan.
10. Pegatem kueh ngucapang, bapan puyung
tumben sugih, ade jahil guyu ngendas, sareng katah ye mebalih, aguyu saling
tambungin, saja icing tusing nepuk, yadin dangsah tusing ade, digumine dija
alih, wirya nulus, idep kadi bape wayan.
11. Nenten kirang sandang pangan, sukat
ade nil uh sugih, rauh merta kadi hujan, raja brana mangepungin, wenten malih
menyaurin, saja bekel anak luwung, yadin dija kesayuban, widine sai me saing,
ye masaut, pan puyung metabuh getar.
12. Menyambuakang ring pangguran, munyin
nyane nekeng hati, nah kene cai mekejang, apang tahu uling jani, ane truna
doang ye dadi, lakar anggon bape mantu, kewala nu pade pade bajang, de je lakar
buin mapadik, saking aluh, pragat kaping bape doang.
13. Keto jati idep bape, alihang dewa
samalunin, sane jati madan melah, bebanten malu sediain, upekara apang musti,
pesakapan tuah angiu, guling aji limang atak, tusing dadi buin longin, aji
satus, ringgit sing dadi tawah.
14. Puput
kaning dewasa, lantasang natab prejani, juang jani nora sangkean, tusing bape
mamilihin, goban anak bagus ririh, yadin bocok burik capuh, tiwas sugih tong
ngitungang, lamun teka saha ringgit, satus cukup, kanggo dadi mantun bapa.
15. Agung panjak satekan, yadin menak
belog ririh, trunane pade kagiat, tleb guyu tan uningin, ditu sami pade nengil,
wenten sane sahur guyu, sajeke to bape wayan, pan puyung raris nyaurin, apang
ngudug, apang gondong muatayang.
16. Bener tidak boleh tawar, yan satus
pragat aji, bape ngidih pade terang, sadu arep lanang istri, ke jumah bape
tekain, apang de repot melaku, melpeme muat bantul, nyama braya tusing sakit, pangde
rikuh dadi solah beblakasan.
17. Ring jagate mangkin katah, kalungalung
ane mangkin, munyin pan puyung punika, osah trunane mangkin, ndugi kumpul ia
pabisik, teleb guyu blun tentu, indayang jani tegarang, kaget eda nekeng hati,
kang sinebut, ngaran dane Wayan Negara.
18. Truna saking gagana, desan nyane ring
pasisir, mapiorah ring memena, nuturang demene ngilis, ring Ni Wayan Puyung
Sugih, saking desa Karang Suwung, magenah ring pakubonan, tegarin meme mepadik,
haja kimud, mamunyi terang terangan.
19. Saking sukeh makruna,inab ipun sampun
ganjih, duaning nenten wenten embang, anake rauh manganggurin, sadia pade
pesanggupin, sampunang menawah ditu, yadin kapo aji kuda, durusang meme
tatingin, mungpung kantun, meme ngelah karang linggah.
20. Carik karang miwah tegal, malih sampi
pitung akit, motor titiang duang pasang, nyandang meme ketaoulanin, goba bikas
durung manggih, dangsah kaping wayan puyung, wikan kadi kawi raja, memenya lege
ring hati, lintang ngugu, ature Wayan
Negara.
21. Memennya ngambil penarak, tumuli gelis
memargi, nyaru ngadol mas masan, nyaru nyaru dane nyingid, bajeg surya
padidiin, ngojog pondok karang suwung, tan ucapan gelis prapta, asune men
puyung ngingking, brag hangus, asune lue brag mecakal.
22. Pan puyung sugih ring natah, mabombong
saling suakin, anggurane ditu katah, trunane manimpalin, nyambut ayam pade
gelis, matolihan nampat asu, ngawasang tamiune teka, pan puyung raris majinjin,
wih jro tamiu, jro tamiu saking dija.
23. Tamiune mesaur dabdab, saking gagana
sujati, men Negara wantah titiang, perlu ngadol mas manik, kalih mangda uning
dini, naring genah karang suwung, macihna bawane rusak, semune ulat kabilbil,
manglicur, Pan Puyung jadig angucap.
24. Tusing pelih tarka nanang, men Negara
teka mai, tusing lenan upitayang, Bungan camplung nedeng miyik, raris ngaku
kadi jati, inggih sadian titiang rawuh, pan puyung malih angucap, mahal tusing
dadi longin, aji satus bayah jani juang nyanan.
25. Rurung elah lintang gampang, sampun
malih ngalemesin, men Negara jalan singgah, sayu arep jani panggih, tamiune
raris mangiring, manegak sapa ditu, antuk dane niluh wayan, men wayan kasub
ninggalin, kaget rawuh, pan puyung sareng manegak.
26. Munyi getar cingak galak, laut jani
tuah lemesin, awak perlu lakar muarang, kutang kimude mamunyi, lamun terang
kadi jati, ane keto suba luwung, men Negara megat kruna, jejeh ngasor pesu
munyi, ngusud usud, ngalemesin ia I wayan.
27. Katah rawos yan ucapang, ni wayan
cutet nyaurin, lamun bapan titiange ledang, memen titiang
mangrunanin, pan puyung menganggutin, manolih ring men puyung, nah nto tafsir
memene, ngelah demen suba icening, jani durus, haje pesan metawahan.
28. Satuse doing jua pagehang, jalan dum
piak barih, ne skeet lakar adokang, matetajen sane mani, puput pemadike
mangkin, dinane kaitung ditu, pan puyung ngitungang dina, buin telun dinane
becik, sukran lulut, tanggal dase sasih kapat
29. Upakara kepabosang, pesakapan antuk
guling, aji siyu tan longan, prangkatan sanguine malih, indik upakara sami,
bebaose sampun puput, tamiune mepamit budal, tan ucapan ring margi, rawuh
sampun pabuncingan.
Puh Smarandana
1
kocap
endag surya mangkin, wayan Negara ucapang, tumuli menganggo anggo, kancing
jinar baju masulam, maudeng cacototan, batik tuban sane halus, rawuh kamben
sesawitan.
2
Maglang
mas manting anting masesocan manik mingmang, bungkung masoca gede, hana ring
tujuh di kanan, rupa bagus solah dabdab, puput pakirene sampun, kadang wargan
nyane prapta.
3
Makire
dane memargi, motore patpat mepayas, miwah upakara reko, rawuh guling
pesakapan, sami pade mamotoran, ringgit panuku satus, lampah nyane gaglisan.
4
Karang
suwung ne ka ungsi, pan puyung sampun sedia, naring pondok sami age, tamiun
nyane raris prapta, pan puyung nyapa ngimangang, welkompobatku rawuh, sami haja
kasitangan.
5
Lintang
gupuh pade gipih, bapa puyung nganggo korab, manyungklit danganan togog,
mekampuh poleng pandalan, mudeng batik mahebelan, tindak gancang tabuh pangus,
silah kanduduk makejang.
6
Mantune
kesambut gelis, naring kursi kalinggihang, warangane masih awot, tamiunnyane
atap negak, bapan puyung ajum ngucap, wayan nyamplah enggal pesu, pegamyasin
medabdaban.
7
Kocap
wayan puyung sugih, puput sampun nandang payas, suah krun masesocan, baju sutra
selendang langah, kancing rante pinggel mas, wastra sutra songket biru,
palannyane sasulaman.
8
Puput
sampun kepayasin, ayun nyane kadi gambar, raris medal sada alon, kadi gelap
makerembiak, macebuah kadi sesangka, bengong kagok sang mandulu, idep nyane
kesiab kesiab.
9
Tamiune
kesapa sami, smu tabah cingak pangan, tumuli malinggih dane, naring korsi marep
arepan, hajar kenel kasih tangan, beli wayan wau rawuh, ya manggutan
kaherangan.
10
Reramane
pada nyanding, miwah nganten pesakapan, malih runtutan gulinge, tetep daging
upakara, asep menyan kalepukang, penauran ringgit satus, nganten nyane ke tatabang.
11
Puput
natab makekalih, nyai wayan raris ngucap, marep naring muanin nyane, inggih bli
bli wayan, atur titiange pirengang, mangda ke heling satuwuk, solah adung
makerunan.
12
Mangda
tepet saking mangkin, rarangane hujang titiang, bilih bilih nenten kanggo, titiang
sanggup mamudalang, sekatah ikarugian,
nyai wayan atur kenyung, napine pacing janjiang.
13
Durus
wayan hujang sami, ni Luh Puyung manguningang, mungguing pinunas titiange, ne
tuara nyandang jalanang, nenten seneng mamirengang, kancan solah nora patut,
punika rarangin titiang.
14
Uli
mangkin beli tandakin, masolah tan wenten rubah, mokak bobab lan mamotoh,
memaling miwah mamitra, tusing dadi luas minepan, munyi banggras nora patut,
munyi kasar miwah nyadcad.
15
Malih
nenten dados demit, kapisaga nuturang anak, mangucapang becik kawon, nika sami
nora wenang, posong naler masuk rarangan, mayus kapin gawe ngagu, ngekoh hati
iwang pisan.
16
Yadin
ngadu daya lengit, mamisuna lan mamunyah, ngutang-utang solah momo, ngadu mauk
mikas anak, punika sami rarangan, angdeyang anak mamikul, abot dangan pada
rasayang.
17
Yan
raga tusing nemenin, anak taler tan sumandang, ring raga wantah sikute, nika
daging dasa sila, amongan jati manusa, anggen bekel lunga mantuk, dados bekel
madan karma.
18
Ring
tuture wenten malih, punika ngiring tepetang, kecaping samara gamane, solah
anak pengantenan, patut mabrata kemitan, solas dina mangda kukuh, tusing dadi
nyamah titiang.
19
Nyukla
idep lemah wengi, mangastawa hyang samara, mangda tumus babratane, masentana
mangda melah, seturunan wekas nemuang, yening purud mamurug, ditu titiang
ngiring palas.
20
Upakara
jinah malih, nenten kengin wiwarayang, saksinin atur titiange, bape beli nyaman
titiang, meme malih imbok titiang, manggeh nora dadi hapus, cai wayan
menyanggupang.
21
Gampang
sida beli natingin, rarangan kadi inucap, bapan puyung naggal reko, madak madak
dewa madak, katurunan sentana melah, bape dadi juru empu, ngelah cucu edot
pisan.
22
Puputang
ambul nto cening, bapa imang mabranangan, duaning suba lingsir sore, maka sami
miwah warang, yadin makejang pianak bape, koja suba buin manuturang, gulinge
dini sahagang.
23
Bisahang
awake dini, bape imang jani luas, men puyung ayua hedoh, mai dini maitungan, ne
satuse bagi dua, pade nyeket jani edum, pan puyung raris mejalan.
24
Ayam
sangkur biying kuning, undit dane sada imang, nganggo jambul dimpil karo,
babotoh katah ngiringang, sambil ngitung tatempuran, kocap mantun nyane ditu,
ketamyu rauh I kadang.
25
Puput
sampun ngajeng sami, okannyane kepamitang, tumuli anunggang motor, magriung
pada ngimangang, tan ucapan naring jalan, rawuh jumah nyane sampun, ane ring
desa Negara.
26
Sore
rauh kawuwus mangkin, sampun masan ngenjit damar, kocap reke ngantene, wengi
sampun jam ping dase, sane lanang lintang osah, Ni Luh Wayan matur halus,
engsek beli sangkan uyang.
27
Saje
kadi munyin adi, ne jani kujang menyaruang, anggon nyalimurang isenge, madesek
tong dadi ngujang, tuturin beli satua melah, isenge apang eda bangun, lantaran
tangkis megadang.
28
Sumaur
ni puyung sugih, tutur ape ketagihang, sane masuk ring idepe, wayan Negara dane
nanggal, kekawine nyai wayan, saronce tembang ipun, adi masenin beli mace.
Saronca
Tutur kadi wahyan nirang =
medaging luir piteket ida
Mahamuni = sang luhing kapanditan
Lulut lawan asih = demene miwah tresnane
Megawe elik = manguangunang sebet
Sahananing sarwa bawa = skancannya punika watek mauripe
Jati temungkana = sujati manggih wentene punika
Asing kalulutan = asing sane kademenin
Duh kapalania wekas = pamuput duhkita pikolih nyane
Puh
Kumangbang
1. sane lanang raris sirep sampun wengi,
niwayan bangun nyakan, ajengan sampun cumawis, tumuli nundun kurenan.
2. Beli wayan durus bangun pagelisin,
surya sampun ndag raris bangun napet sagi, dane ngajeng sinarengan.
3. Sane lanang wus ngajeng gelis memargi,
tragia bebaktayan, ngambel motor dane nyetir, menambang ngalih buatan.
4. Nyai wayan sirep sampe lingsir, sorene
jam lima, metangi raris mabersih, medal mapagin kurenan.
5. Duk punika sane lanang raris prapti,
motore asukang, mesalaman saling sukanin, ngranjing dane sinarengan.
6. Masang damar sampun ngajeng sareng
kalih, magelendeng pulikan, ping kutus sampun nampi, raris dane kapemreman.
7. Sane lanang ngemalihin mangda tuturin,
punika pelutang, bebasane ibi wengi, terangang jua apang tinggar.
8. Sane nyandang laksanayang nto tuturin,
Ni Wayan manyatua, luir piteket pranda lingsir, mangda eling beli ring awak.
9. Ngempu raga keto beli lemah wengi,
nika pilih morat, tuah raga sayangang sahi, yadin anggoin sarwa melah.
10. yadin dahar patut dahar sarwa becik,
miwah solah melah, kasolahang kemo mahi, sane rahayu stata.
11. Sapunika yadin ngrawos sane becik, ne
tuara ngawinang, anake sebet ring hati, yadin ngaletehin anak.
12. Timbang-timbang beli wayah sahi sahi,
kadi nimpug anak, musti sakit ia ngrasanin, raga patuh ngrasayang.
13. Wengi jam ping empat menampi, sane
lanang nindra, kaliwat pules mangipi, hanyudang manis sarkara.
14. Nyai wayan magadang jejeh ring hati,
matenging toya, nyakan dane sade gipih, puput semeng sampun tragia.
15. Cai wayan wau bangun napet sagi,
ngimangang medahar, kebawos sampun tengahi, ngambil montor raris nambang.
16. Tan cerita sore rawuh sane laki, wengi
sampun nanggal, ring paturon ngaledangin, ring jaba telas kahuyak.
17. Wicaksana sane istri manuturin,
tingkah mawiweka, yogia selawase maurip, tan purud kapiwelasan.
18. Teges punika sane lulut lawan asih,
senenge punika, miwah ne kapritresnahin, mengawinang sebet manah.
19. Ne sayangang ngannguang kita tur
manying, ento bakat sebetang, barang maya nika jati, mangawinang imanusa.
20. Sapunika ngawinang mautang pelih, dadi
tuyuh state, mamuat sebet sai sai, dadi ngimuh, ngawag-awag.
21. Yadin punyah patikacuh mamisuhin, dadi
kamusuhan, yan tresna pati sayangin, waluya tresna ring blabar.
22. Amunika tuture sampunang lali, ngrok
pules I wayan, sane luh kari manulis, sampe lemah raris nyakan.
23. Gelisang cerita pitung dina tetep sai,
bilang wengi mesatua, ne muani teges nagihin, napi madan sarwa bawa.
24. Suka skala ngarannyane punika beli,
anem maka katah, wilang titiang besik besik, wong sato manuk mina.
25. Kalih punika taru bukune kekalih, nto
luwun jagat, prebutin sai-sai, lantarin antuk mekarya.
26. Mengawinang rajah tamah nyane mentik,
dadua mamurka, marebat saling rebutin, sapunika ne ngawinang.
27. Kancan jadma dahat meled mamuponin,
dadi awak lupa, lali ring kasukan jati, kekawin beli katinggarang.
28. Nampi melah sane lanang lintang arip,
ni wayan menyakan, tetep kadi solah dibi, sampun lemah endag surya.
29. Habis makan sane lanang nambang malih,
runtuh karusakan, motore kasukang bingkil, dane wayan mainepan.
30. Lintang jengah dohe kalud wengi, lali
ring ubaya, yadin nginep kararangin, sane istri jumah rengas.
Puh
Pangkur
1.
Gadak
uyang nyai wayan, pati takon ceceh dane, krurunge makta lampu, ne takonin tuara
nawang, pedih hati, nyai wayan duk punika, matur rng dane matua, gantin titiang
wantah mangkin.
2.
Okan
meme beli Wayan, mamurug rarangan kadi janji, benjang semeng titiang mantuk,
luir ubaya manggehang, titiang pamit, budal naring karang suwung, ngalih meme
bapan titiang, caplas titiang mamelasin.
3.
Punika
manggehang titiang, satia ujar sampun malih nyuminin, dane matua ngusud usud,
munyi manis mengandegang, antos dumun, rabin wayan mangda rawuh, ni wayan
mesaur mindah, tatas lemah terus mamargi.
4.
Tan
ucapan ring jalan, lampah dane ni wayan puyung sugih, mangojog kekarang suwung,
meme bapan nyane imang, manyagjagin, nyai wayan enggal rawuh, napine
makedadalan, ni wayan halus nyaurin.
5.
Kadi
patut kesaduang, lintang rena meme bapannyane nampi, wayan Negara kawuwus,
naring desa gagana, sampun sore, wawu dane kocap rawuh, ngejang motor
mangimangang, rabine nora kapanggih.
6.
Memennyane
dabdab ngucap, duh wayan sampunang pedih hati, rabin wayan sampun mantuk, tong
dadi ya andegang, iwang wayan, mahinepan tan mitahu, kadi janji sane suba,
tepet tong dadi wehin.
7.
Bengong
dane wayan Negara, cengah cengeh tahu kapin awak pelih, kangen dane sedih ditu,
toyan aksine mecapcap, maminehin, agete mapuara lacur, nyen anake jua
selselang, puput dane maminehin.
8.
Ne
mangkin kalungang lungang, sujati pasar pina saran orti, indik dane wayan
puyung, dane luas mulih jaya, sampun palas, saking nganten bajang kantun,
trunane pada osah, umung rawuh menganggurin.
9.
Akueh
sane ibuk manah, tanpa jinah demene tong dadi duri, mangucapang lacur laluk,
ape jani sandayang, awak kored, matetajen kaon dumun, ngutik utik masih kalah,
gumine masanda sami.
10.
Betawah
mangkin yan ucapang, geger umung sang lacur mabudi, kocap mangkin bapan puyung,
sumingkin manyambuakang, tidakk akan, jadi tawar harga dulu, sratus keto raknu
sudah, barang nanang tong susud sai.
11.
Kocap
ring dina punika, wenten anak lintang sugih, dane saking desa luwus, me parab
gede awas, pencad ririh, tubuh getar semu pangus, kasub dadi botoh kembar, adeg
lanjar nyandat gading.
12.
Adung
amngkin pawilangan, ngajak meme muang bape kadang wargi, pacang mamadik wayan
puyung, puput sampun wilangan, benjang semeng, lunga mareng karang suwung,
wengin nyane tan ucapan, semeng mijil sanghyang rawi.
13.
Sayaga
dane ngireang, muang upakara pesakapan guling, nunggang motor dane sampun, meme
bape lan kadang, tan jantosan, kocap dane sampun rawuh, ring karang suwung
punika, pan puyung kagiat ninggalin.
14.
Mecebur
nyapa ngimangang, badah jro jrone saking punapi, tamiune ninggarang ditu,
sekadi kabuatannya, krarisang, tamiune malungguh ditu, malinggih maring
pakebat, pan puyung ngawag mamunyi.
15.
Aget
deweke ngawinang, bari itelun wayan nyamplah prapti, kaget jani suba payu,
nganten nyane teka luas, men ipuyung, impeh dane nyuguh tamiu, saling sungked
kume nyama, rarapane ketatasin.
16.
Wau
sami megat kruna, pan puyung agelis dane manyawis, sampunang ja mablabad liyu,
putus harga jangan tawar, bayah jani, juang jani aji satus, sakapang jani
puputang, tamiune raris manyawis.
17.
Titiang
nyadia nunas dangan, pan puyung mangrakgak mamunyi, ngawut rawis semu kenyung,
tangane manguayang, ane keto, amen bape saking dumun, lawutang jani tatabang,
perlu nanang manepukin.
18.
Dening
suba lingsir sanja, bape imang matetajen ne jani, mamunyi ring ipianak ditu,
nah nyai wayan saying, sadian bape, mengadakang duh sang ayu, rukman titiange
idewa, dumadak maputra luih.
19.
Jemetang
dewa memanjak, ngiring dane igede uli kangin, sadia wayan rendah ditu, bisa
mangertiang awak, bape nyadia, madak enggal ngempu cucu, ngutang umah meme
bape, I gede ditu ayahin.
20.
Jele
melah ditu wayan, lakin nyai ajumang ya ambulin, ya pangentos yayah ibu, ajak
bareng jele melah, mapekardi, kadi jukung olah ipun, ngamudi lan ngamong layar,
laju asing kang inapti.
21.
Sapunika
upaminnya, mapekardi selawase kari urip, ngelantarin mertane rawuh, tan obah
yadin marebat, marebutin, iwange sampe ke pangguh, yen suba bakat sulurang,
patuh patuh aja puik.
22.
Puput
dane makruna, kari dini bape imang ninggalin, ringgit seket kejabut, terus dane
mabranangan, nyai wayan, puput dane natab ditu, sareng dane sane lanang, ni
wayan matur aris.
23.
Beli
gede rabin titiang, ledang beli nyangket I lacur mangkin, munyi manis amelas
kayun, ngarepang maubaya, matur singgih, beli gede luir sang guru, yening beli
tong nyidayang, karugian titiang naurin.
24.
Ngemargiang
kadi rarangan, urungang beli jaga ngalap rabi, gede awas gelis sumawur, kadi
napi rarangan, sane istri, mangujangan sami ditu, pireng beli apang tatas,
mangda sampun nyelsel kori.
25.
Brata
kemitan solas dina, nenten dados bobab mayus memaling, gemes mokak lan mamisuh,
minepan lan memitra, ngemaduang, miwah nyapa kadi aku, mamotoh mangutang utang,
sane lanang manyaurin.
26.
Mamotoh
naweg pisan, tan dados antuk beli memegatin, tetamian saking dumun, menadi juru
kembar, wayan puyung, menyaurin sabda alus, metetajen wantah yogia, ne lanang
sanggup nandakin.
27.
Bantas
keto sida gampang, sadu ajeng sareng sami menyaksinin, raris ngajeng pade ditu,
lingsir sampun sanhyang surya, sareng sami, mamitang ni wayan ditu, raris
mantuk gagelisan, maring gumi luwus kangin.
28.
Solah
nganten tan ucapan, lemah peteng brata kemitan malih, ne lanang ngidih pitutur,
ne istri manuturang, sane patut, dagingnya kadarman ditu, gede awas tui maboya,
kawitin adi nuturin.
29.
Tutur
adi sami ngambuang, durung ngojog ne jati kademenin, sane sanget nudut kayun,
nto tetajene doing, pituturin, yen mekembar apang kasub, dabdabang nto
patibakang, sampun wayan mangebangin.
Pupuh
Mijil
1.
Ni
Puyung Sugih sumawur aris, sampunang mamotoh, yen kasalan ngetohang pipise,
miwah artin gagocekan malih, solah mocol sami, ngelebang ayam elih nyambut.
2.
Artin
nyane maplalian malih, asal polih metoh, mapikoli ngadokang jinahe, solah
tetajen beli jalanin, nika plajahin, najinin ayam pang tahu.
3.
Atur
titiang sapunika beli, taji bulang among, pidabdab punika sami madue, solah
solah makembar mangda beli ngarti, leban ayam malih, tatempuran kalakuwuk.
4.
Nempur
bulu taler mangda uning, solahe memotoh, mangden kauntung pegawene, ngurung
ayam beli pelajahin, ne nyandang tekepin, mangda purun mabuat liyu.
5.
Niki
tutur pireng beli mangkin, tutur ana katong, ne mungguh, ring pangayam ayame,
nika ayam biying grungsang kuning, papak biying kuning, ne bang karna ngganggo
jambul.
6.
Biying
biru sandeh jambul beli, nganggo dimpil karo, godeg drupe panca penganggene,
biying biru dimpil karo malih, nika jua tekepin, mangda ipun sangkur jambul.
7.
Wantah
catur sane biying beli, ne biyik pakpak wok, buik matah ne sandeh dimpil aneh,
inggih punika kawantah kekalih, malih brumbun kuning, dimpil karo prangat
jambul.
8.
Malih
ayam sane brumbun kuning, ne bang karna polos, mangda ipun mategil palet, malih
brumbun nganggo genep sami, matak pangan kalih, tatiga punika puput.
9.
Klau
biru sandeh godeg putih, mangda drupe lekong, klawu kuning polos bang karnane,
klawu ikuh nyapu jagat malih, jambul ipun putih, godeg arang suku mumuh.
10.
Wangkas
kuning godeg arang malih, sane nganggo wok, malih wangkas pakpakdase, mangda
sangkur mabulu bang karna tui, punika wantah beli, nanging mangda jangar
rumpuk.
11.
Sesame
melik nika wilangin, kedas dimpil tengen wok, sesangkur sandeh pinganggene,
kewala bang karna makekalih, ijo kocap malih, nganggo biru sangkur jambul.
12.
Mategil
mangda nengen asiki, punika empu kawot, kuenten ipun mangda dimpil aneh, ijo
kuning sane bang karna malih, mumbul-umbul putih, nika sawung nyandang kurung.
13.
Ayam
srawah bulu telu becik, sandeh jambul wok, srawah kedas jambul bang karnane,
godeg drupe mangda ipun dimpil, karo prangat jati, amonika beli puput.
14.
Gede
awas jati maninutin, ayame masohor, dahating katah, kurungane, bilang ngadu
dane mapikolih, ayam sami becik, pitung dina duk puniku.
15.
Gede
awas matetajen kangin, ngadu ayam wok, pagehing brata kemitan, seneng dane
manungkulang sai, ayam dane molih, kabuatin pitung puluh.
16.
Dase
dina suene nganten mangkin, I gede uyang reko, nora wenten ortan tetajenen,
ical dane saking semeng melali, lingsir durung mulih, sagin nyane kado ngagut.
Pupuh
Dangdang
1.
Gelising
satua tuturan puniki, lingsir sanje, Ni Wayan ngantosang, rebut buyung reke
daharane, sebet dane ring kayun, nguda raga hokum nasi, nyantos ne tuara teka,
krurunge menyaru, ke pasar numbas jangan, tur katingal, ditu lakine, matruwi,
ngorongang saling walekang.
2.
Gede
awas dane nora uning, ketangehan, duk rabine teka, olih mangungkurin dane, nyai
wayan gelis mantuk, urung dane numbas napi, mapi orah ring matua, jumah lanang
wadu, ni wayan mangucap dabdab, inggih titiang, mangkin wantah jaga pamit,
sampunang bape salit arsa.
3.
Ujar
ring rarangan sane nguni, inggih punika, manggehang titiang, mamurug okan
memene, matrui titiang mangguh,naring pasar sampun jati, ne mangkin titiang
palas, ni wayan lumaku, tan dados malih andegang, saha surat, mepamit naring
laki, beli wayan selamat tinggal.
4.
Surup
surya I Gede dane prapti, saha surat, memen nyane ngucap, alapin kardine gede,
demene tan pahitung, okan dane ditu sedih, tahu naring raga iwang, saling
selsel ditu, hobahe malih a lemah, ne pagehang, dase dina saking nguni, iwang
solahe buktiang.
5.
Kocap
dane wayan puyung sugih, naring pondok, karang suwung punika, bapan nyane nyapa
aga, slamat datang anaku, sarwi kenying ngualek mangkin, duh dewa emas titiang,
slakan titiang ratu, ngetel tan pegat slama, durus dewa, ucapang kadi jati,
okane tatar ngucapang.
6.
Sadian
titiang ngadak I dewa istri, nora aluh, karo sesaman, indikan karang suwunge,
tan critayang ditu, jengah dane sane laki, kimud kedekin anak, awak sugih
bagus, nyama braya lintang katah, yadin wikan, becik neluh miwah nesti, seher
banggruk bebajangan.
7.
Kocap
naring desa Luwus mangkin, gede awas, dane ngalih balian, tukang banggruk miwah
pangeger, manumbas aji satus, wayan puyung kepasangin, masengker solas dina,
ngamah dane ditu, wayan puyung raris uayng, kancit buta, pati gabag ya memargi,
sane lanang mangualekang.
8.
Dadi
sedih bapannyane mangkin, ana ring wenginnnya, okane punika, lintang abot
penyakite, ni wayan aduh aduh, memen nyane bareng sedih, mitungan ring kurenan,
duh beli pan puyung, kujang jani mangitungang, kangen titiang, miring aduh anti
cening, kenyel titiang madingehang.
9.
Ngurut
entud pan puyung mangeling, kujang jani, jani suba kadoang, saking kren
penyakite, ngawinang sakit inguh, kujang jani mangubadin, ngitungang ngalih
balian, pamugpug pemancut, memene luas enggalang apang gancang, usadane seket
alih, memen nyane medabdaban.
10.
Aduh
aduh ni wayan saha tangis, tur manegak, sambil mamirengang, raris ngucap ring I
meme, meme bape nguda inguh, awak tuara bareng sakit, ngujang nyakitin anak,
suakain ngidih tulung, tunden menambanin titiang, duh sampunang, jaga inguh
pati sadian, menyagerang bayun anak.
11.
Bacak
itung bape beten langit, kancan balian, sinah tong sumandang, ngilangang kancan
sakite, tanpa wak jatin ipun, nora wenten bangken sakit, sampunang bapa rengas,
mengalih patulung, sakit titiang patulungang, salah jalan, anake bakat sakitin,
beloge bakat indengang.
Puh
Pucung
1.
Awak
puyung, bape kadi kaki puyung, puyunge indengang, kapisage nagih ngidih, ngaba
puyung, anggo natak legan anak.
2.
Yening
adung, anake matresna luwung, yening kejailan, bacin panyuh kapenpenin, apang
tahu, jati bape mawak getap.
3.
Pan
puyung, sigsigan mamilus cunguh, tengese tan pegat, toyan tinggal kesadsadin,
cening ayu, blog bapane ngawinang.
4.
Wayan
puyung, aduh aduh sambil nutur, bape kodag getap, kemu mai kategakin, nyungsung
takut, krana jani bape osah.
5.
Takut
iku, mengawinan awak linyun, linyune saking mokak, mokake umahin iri, patuh
bingut, budi angkara ngapak ngapak.
6.
Sang
kawuwus, mangarepang blog sigug, mayus kauluran, tusing kimud kakedekin, budi
mayus, nora liyan kadi bape.
7.
Bape
puyung, sigsigan ngidih pitutur, jati luir inucap, nora simpang tutur cening,
bape ngaku, mondong blog uling suba.
8.
Apang
susud, sesangine sane dumun, ngantenang ping solas, lawut lacur buka jani,
cening ayu, bahang bape ngalih balian.
9.
Gelis
masaur, dane wayan sugih puyung, titiang tong terima, depang sakit kadi
mangkin, apang susud, nawur utang kesangsaran.
10.
Bape
inguh, blog bape kirang tutur, mara sakit epag, date dukun tagih alih, sakit
pikul, anak tunden mangilangang.
11.
Saking
purun, titiang ngojah bape bingut, luir rare wau mrangkang, asing anyar lakar
tagih, bengkung sigug, mungil tusing dadi dampat.
12.
Apang
tuhu, pireng titiang mangkin nutur, solah imanusa, sane patut kelampahin, ukud
ukud, idepe ujangang titiang.
13.
Momo
bengkung, idepe state inguh, nika wau truna, ngawa idep apang eling, agal agul,
sitenge sai andelang.
14.
Sakti
aku, aku weruh wanen aku, munyi tong jangkayan, ngadu sigug kemu mai, ngadu
purun, ngasen siteng ngipak ngipak.
15.
Malih
ipun, kaping tigane kawuwus, kadi solah anak, ngelah oka miwah rabi, wau ipun,
uning nimbang beneh iwang.
16.
Jatin
ipun, tau uning anggah ungguh, solah mawiweka, makruna nibakang munyi, solah
adung, mapisaga menyama braya.
17.
Teges
ipun, saking manah wiwit ipun, nika pinih jaba, ne dalem malih alapis, cipta
iku, amongan sang wau truna.
18.
Bape
tuhu, ngamong manah agal agul, wantah tigang njekan, manah cipta angen malih,
tigang susun, ditu idep bape magenah.
19.
Bape
ibu, sayan odah bayu lungsur, dadi meme bape, eling bape lamun jani, gamang
rikuh, idepe state kambang.
20.
Angen
iku, dadi ibuk inget liyu, bape jani tua, ngabe bayu sahi paling, krunan ipun,
lintang mayus jemet melajah.
21.
Duhur
iku, budi ngarannya punika, nika nyandang ungsiang, asukang angene jati, apang
suwud, gede takut memanjakang.
Pupuh
Adri
1.
Sedeng
matutur ring karang suwung, nugi mawantun reke,
kocap ring ambara prapti, wangsan dane sang puniku, sang nur ajine
kawuwus, ring wengi puput wilangan, sareng tiga yayah ibu, sampun sedia
upakara, jinah satun pesakapan.
2.
Sareng
tiga semeng jaga rauh, puput wilangane, dase raina sampun mangkin, wayan puyung
sampun bangun, mabersih ke taman sampun, meme bapannya nandanang, puput nyane
raris mantuk, rauh naring pondokan, malinggih ring kursi anyar.
3.
Memen
nyane mangresiakin ditu, miwah suah petete, saha apun lenga wangi, kangen
ngaton oka ditu, rupa anom lintang ayu, cedan nyane kari buta, penyakite
tangsah kantun, sampun mijil sanghyang surya, tamiun nyane kaget prapta.
4.
Tang
kejut pan puyung gupuh, menyapa tamiune, sareng tiga tanpa wangsit, katetes
tamiune ditu, pangakune kadi patut, pan puyung ibuk ring manah, kebilbil
ngandegang tamiu, jro tamiu enden antosang, titiang jumah medabdaban.
5.
Tamiunnyane
sue ngantosang ditu, bapan ipuyung age, sambil dane mangulimlim, pocol jani
sane satus, tong tulus ngetohin sangkur, kampike dane nesekang,ngarep ring Ni
Wayan ditu, tengkejut kendel ngatonang, sungkan ilang tanpa sangkan.
6.
Atma
jiwan titiang duh sang ayu, matinggal sakite, tanpamengan hilang sakit, sanget
bape salah sengguh, tamiu madik wau rawuh, ring jaba kari ngantosang, takut
ngajak pacang pangguh, dening dewa kari sungkan, ledang dewa pekayunan.
7.
Baktin
titiang bape mangda tumus, kadi bisamane, tamiune bape aturin, ngadubug pan
puyung pesu, sang ade silahkan masuk, napi malih upakara, miwah guling aji siu,
satus bentet nora kirang, panukune nya I Wayan.
8.
Sang
Wayan ngandika nggih sampun, kadi pangundange, nora purud mangirangin, sang
tiga raris malungguh, ni wayan raris manyuguh, manis renggara angucap, durusang
dewa malungguh, sami pada sukacita, mengarepin pesakapan.
9.
Ni
Wayan nugi dane mawuwus, nggih dewa sang ade, mungguing merane mangkin, mangda
dewa sai adung, ring solah penganten baru, manggehing brata kemitan, miwah
solah darma sadu, muang rarapan dase sila, sampun gamang dewa nerima.
10.
Sang
ade teges ngidih pitutur, napi artin nyane, wilang adi besik-besik, wayan
puyung raris matur, pireng dewa titiang matur, mangujangang dase sila, iwang
saking solah metu, ngemademang lan makrida, nyakitin ngambil dudu gelah.
11.
Malih
iwang saking idep metu, mayus ngekoh atine, punggung kaping awak sai, hujang
titiang saking tutuk, iwange sai mawetu, pari ceda misuh anak, mamisuna
banggras nabuh, puput sami dase sila, nora kumpul solas dina.
12.
Yen
dewa nepetang kadi wau, sesanan jadmane, sadia madue putra luih, yan lanang
dados pesayub, yen istri listu ayu, kasub luihing maguna, sapunika kengin
puput, punapi nyidayang dewa, yang tan kasidan urungang.
13.
Mungguing
panelah upakara sampun, karugian dewane, titiang mengaturang sami, sang wayan
dane mesanggup, kapulut ring istri ayu, abot dangan tan bawosang, puput bebaose
ditu, sambil ngiring ngrayunang, bebaose sami ledang.
14.
Makejir
tur srenggara pan puyung, wih memen wayane, lawut juang duman nyai, dening
sanja nyalah ngadu, mani nanang kasemeru, ngadokang ne biying pakpak, okan
nyane wus kalungsur, memennyane manyesanghyang, dumadak dewa maputra.
15.
Nyadia
titiang dadi juru mpu, manjakin okane, tunggun titiang kari urip, punggelin
ceritane sampun, sang kawi mangujang tutur, sang nganten punika budal, kocap
dane sampun rawuh, ring jagat ambara madya, tegeg antuk pangubaya.
16.
Kocap
mangkin sang ade ditu, buat pangidih dane, panyelimur kalaning wengi, iseng
nyane manden buntu, dane wayan matur alus, karyane dewa baosang, sane mantuk
maring kayun, sang ade raris ngandika, jawining pacul kewala.
17.
Ni
puyung ngaturang indik macul, nggih gawen tanine, mapengancan tambah arit,
penampad miwah waluku, nika dewa mangda cukup, banteng patekap akitan, bulu
padi jajar pantun, lintang tis anggen petekap, werdi sekancan tanduran.
18.
Banteng
sane nora nyandang ubuh, ngrusak tandurane, tuyuhe tan mapikolih, banteng sane
lengar ikuh, nora ane bulun ipun, inggih plak ikuh ngaran, koos dadas jatin
ipun, ngawinang wantune rusak, tuyuhe dados selselan.
19.
Malih
sane nyandang dewa gaduh, dewase pacule, matetanduran marginin, yening nandur
pala gantung, ring sukra kajeng urukung, malih nandur pala bungkah, nuju soma
kajeng maulu, mangda ngimpasin gumarang, nuju beten nuju urda.
20.
Sarwa
kembang dewa sane tandur, ring buda patute, mangda purnama manujonin, mupu daun
patut tandur, ring anggara sesa pitu, kunang agawe pepagran, ring wrespati
patut ipun, miwah pager wesi yogia, jerih pandung muang wewalungan.
21.
Saniscara
ayu nanceb turus, eling penandure, ring ngalap ika marginin, dina ngajang miwah
ngunduh, yadiapin nyimpen ring lumbung, mangda tunggal ring dewase, wus limang
peteng matutur, saduk dewase punika, sang ade malih ngandika.
22.
Dina
sane ringkes icen nyaluk, nimbal pade age, dane wayan puyung sugih, wenten dina
lintang aluh, teges ipun ayu manerus, wantah dina pamijilan, bakta saking wawu
metu, wasuk wetu iku ngaran, gagelaran tunggun gesang.
23.
Sane
lanang seken ngidih tutur, ni kalintang angel, mangda tan kari nguilangin, sane
ringkes jangkep iku, mangke numbeg mangke nandur, nika wantah paicalang, mangda
tan rikuh mangitung, ni wayan raris ngaturang, puput ring ragan idewa.
24.
Ne
lampahin jangkep sami adung, indik manusane, ne ajagat ring lemah wengi, pateh
ring sirep turu, ika ngaran panca dauh, miwah ngaran panca sanak, utikalima
taler patuh, dauh wantah akijapan, nunggaling dewase ngaran.
25.
Lintang
sukeh dewa antuk aluh, luir gegamelane, lalima ipun mamunyi, sane dadua gebug ipun,
makebyar suarane puput, ndang, nding, ndung, ndéng, ndong ngangselang, Ni Wayan
pantes manutur, sampun nampi ndas lemah, dadi rusuh kabingungan.
Puh
Gambuh
1.
Luir
gambuh dane ngipuk, sang ade kasmaran bingung, kagelut Ni Wayan Puyung Sugih,
ring paturon sampe uyut, pade sebet saling oros.
2.
Ni
Puyung saur gangsul, duh sang ade itungang dumun, dina janjine dumun wilangin,
wawu mangkin asia dalu, inab bingung dewa mawos.
3.
Sang
nur aji mawuwus, solas dina wilang mangke dalu, sampun wilang ring melah wengi,
jangkep mangkin, solas dalu, krana purun jegjeg nyangkol.
4.
Sang
kalih pade negguh, pada malungguh ngitungang unduk, kawilangang saking
pangambilan nguni, pade ngitung ukud ukud, sanga wengi mangkin cocok.
5.
Ne
lanang jengah inguh, kebatek antuk samara dudu, cutet nayane dane sang nur aji,
dugi malih dane mangelut, saha kose raris ngoros.
6.
Meh
katuronan ditu, luih gunan dane wayan puyung, nangkan pakeweh pasti kesayubin,
mtu sabda lintang nyunyur, mengawinang idep lemproh.
7.
Smara
nala enduh, wicaksana ngawinang lipur, Ni Wayan munyine alus ngasih asih, duh
dewa sangha bagus, kesatria lintang kawot.
8.
Nguda
dewa jeg ngukut, tan jantosan duh sang ha bagus, tan wikan dewa ring sipta
jati, indik titiange ulangun, solah wadu mula sewos.
9.
Nyadia
titian aturu, ngiring dewa mangke adalu, wantah cihna tunas titiang mangkin,
polih sang jati kesadun, ngalebar brata kawot.
10.
Nunas
icenin metu, ajahan titiang areraup, mangda bersih patemune nekeng hati, becik
wantah sulur ipun, sentanane mangda katong.
11.
Titiang
ngiring matemu, makelemah mangda tan purug, nyadia wantah menandakin, sane
lanang ngicen nganggut, kasuen dane ngantos bengong.
12.
Ni
Luh ngaligas pesu, ngambil caratan dane nyaru, terus dane maninggalin pade
gati, sampun nampi pukul welu, dane kari bengong.
13.
Tatas
semeng dane rawuh, ana ring pondok karang suwung, nogtog lawing dane wayan
mangelunin, kagiat memen nyane metu, bapannyane pesu nomplok.
14.
Lujeng
rawuh anaku, apa kabar pagi pagi rawuh, makejit ngambil oka menakonin, okan
dane kadi patut, mengaturang solah kawon.
15.
Sigsigan
semu rengut, tan suka titiang kekosa ditu, bapan nyane lagas nakonin, bakat
ajarin ditu, kapo jati bape pocol.
16.
Dagangan
sai laku, luas mancerik amed alus, kamben dobol anggon jani mulih, cening
keempet luas luwung, tekane wug de bolong.
17.
Ni
Wayan raris matur, mungguing dalem jaya ring jabe wug, puput sampun bebaose
mangkin, sang ade mangkin kawuwus, kari ngantos naring jero.
Puh
Demung Kulang Kaling
1.
Sampe
semeng ngantosin, ring meten ngundap, ngupkup entud maglebug, kapupungan pesu,
pati taken pati dalih, nangis kapisaga, rabin titiang duh sang ayu, lalis
ninggal titiang, kapuargan majinjin, sira mandung rabin titiang, biang dane
kagiat umetu.
2.
Ening
ade sapunapi, naring pamreman, rabine ajak mejangkut, saking dewa bingung, ngon
meme anak takonin, ditu dane rengas, nulia maguyang gelar gelur, angame melas
prana, ah uduh wayan sugih, atman titiang emas I dewa, eling titiang ring ni
ayu.
3.
Sudukin
titiang adi, sampunang lupa, nyangga antuk susu gemuh, patemuning irung, magoten
inab nutunin, padem ratu titiang, lintang renyuh tanpa ratu, sawane kumambang,
wijang anggen mangebatin, kanin titiang jampi dewa, antuk adung lancip lemuh.
4.
Iring
dewa ne manis, dahating pangan, renyuh atin titiang ayu, disampun titiange
puput, yeh aksi anggon manyusin, tirtain antuk ludah, makumkuman toya panyuh,
rambut anggen sad sad, payasin ketaki merik, antenge jua anggen bidak, anyud
ring segara mayu.
5.
Siang
dalu dane sedih, ngamenin wayan, kasuen dane nandang buduh, tan jenek
malungguh, ngarak arak maring margi, sakuehing wong desa, wenten kangen ngucap
ditu, ade jahil mangucapang, saking doh mangelunin, sang ade ngiring simpang,
munyin nyane jahil guyu.
6.
Singgih
katah yan wilangin, tan kaucapang, polah sang ade ulangun, kocap ring karang
suwung, pasar pinasaran orti, ni puyung malih jaya, tan mari kaucap ditu,
agetne ngelah pianak, ping telu nganten mulih, dagangane mulih bajang, nampi
jinah tigang atus.
7.
Kaucap
ring pengawi, wong istri utama, rarapane sarwa ayu, manumadi luwung, gunanyane
menyayubin, slampahe kaembonan, yadian keweh patut pesayub, diastu ring jurang
sengka, pasir dalem jurang sripet, yadiapin maring paperangan, sang maguna
tanpa kewuh.
8.
Lintang
pan puyung sugih, sukaning manah, lintang asih ring sang ayu, pangucape alus,
badah dewa wayan luih, alah sinar bulan, ngasorang kancanin wadu, hyang samara
kasoran, kaimud sampe nyilib, inab mengkeb sampe benjang, ulangun kabilbil
ibuk.
9.
Okane
menyaurin, saha manyumbah, salah hujar bape ajum, ayu kadurus, luir ngayunang
anak alit, yatna bape odah, titiang nora getem ajum, dudu luir ucapan, nguda
iwang tindihin, ne katiba ring titiang, titiang nora munjuk lungsur.
Puh
magtruh
1.
Nampi
walen bapannyane minta luput, ledang wayan manuturin, indik dewa buta dumun,
kewala ngon bape cening, nangkan sakit kahelong.
2.
Wayan
Puyung manuturang teteh tuhu, pireng bape apang jati, lamun seneng miring
tutur, indik titiang sane nguni, gede awas masang moro.
3.
Kabisenan
sakit titian sane dumun, buta titiang amah desti, bapan nyane natak saur, nguda
tong dadi tambanin, jati bape babar engon.
4.
Wayan
nampat seduk bape ngalih dukun, sakit manah bape cening, memen cening sedih
ngunggun, dening dewa nandang sakit, banten meluasang kado.
5.
Wayan
Puyung maninggarang indik iku, jatin anak ne sakit, jadmane ajagat sampun,
saking sampun kena sakit, nika bekel becik kawon.
6.
Kala
sakit warase tan mari ngepung, warase tutugin sakit, bekel jadma saking dumun,
kancaning watek maurip, hala hayu nora edoh.
7.
Saje
ririh manusane masang banggruk, ngawe sakit taler ririh, nyalaning masang
manuju, bekel anak ganti nampi, dumadi nganutin kawon.
8.
Mangagorin
anake ririh maneluh, awinan anake sakit, ditu ajum sang arusuh, ngangken bisa
menyakitin, jatin nyane tusing keto.
9.
Awas
bape sangkan paran sakeng sampun, nora ana rupan sakit titiang nora nahen
mangguh, rupan ipun bangken sakit, sampun bape gugon tuwon.
10.
Kadi
rare kapetakut aru-aru, awag jumah suba ngili, sepan mineh suba ngugu, tulung
tulung ngidih urip, sira sanggup jaga ngentos.
11.
Ne
tunasin ngelah urip tuah acukup, patuh kapin awak sakit, tunggun urip pade
mukud, kujang lakar mahang ngidih, kujang nyemak dija nongos.
12.
Mula
patuh ngelah urip pada mukud, kujang nyemak dija asukin, angkab angkab sampi
ngipuh, sahi bingung pati kelid, mesayub ring taru logor.
13.
Nora
ade tambe lara jaga hidup, tamba hidup nora panggih, pati urip nora pangguh,
sukeh bape yan bawosin, bapan nnyane nimbal mawos.
14.
Telah
dewa nayan bape daging katur, napi tamban dewa nguni, krana dewa waras mampuh,
jati ngon bape cening, wayan puyung ngucap alon.
15.
Tamba
gampang lantarin darma sadu, kewala nyerah lemah wengi, angga jiwa srahang
ditu, naring jagat sane ririh, sakit waras ditu amor.
16.
Ditu
tamba miwah wesia mapunduh, rage urip mondong sami, suka duka lara mampus,
awake sai natingin, nandang sakit arod arod.
17.
Sane
luput idep jati nora kengguh, awake kabelenggu sakit, saha naring awak mukum,
idepe malumbar sahi, ala ayu nora ngagor.
18.
Badih
badih upamine kadi ayu, kebanda antuk letek besi, idep nyane sai nganggur,
atiban sama awengi, medem bangun bisa ngongkong.
19.
Banding
ipun prayogia andap luhur, abot pangkate nganggonin, idep nyane masi nganggur, lalu
ajak kemo mai, yan ucapang saje abot.
20.
Gelising
tutur ceritane wayan puyung, inab nora na putusin, tuture mangkin mesambung,
kocap wenten anak madik, ampura truna banyol.
Puh
Semarandana
1.
Saking
gunung kedas mangkin, abiseka kompiang ganal, ubuh padidian reko, wenten
kekaren anak odah, maisak kebo kalih kandang, adol dane sampun durus, mapengaji
samas leyar.
2.
Ringgite
ke bakta sami, maring kubunya I wayan, jati anak belog banyol, tan kocapan
sampun prapta, jeg memunyi lelagasan, naring ampik negak ditu, pan puyung kasep
menyape.
3.
Bape
wayan kadi mangkin, ledang bape nuduk titiang, mungpung becik dewasane, wayan
puyung tunas titiang, buat anggon titian kurenan, titiang mengaturang puput,
mebantang slaka samas.
4.
Puputang
sami iriki, upakara pesakapan, tataban titiang nganten, sareng dane okan bape,
ni puyung sugih punika, dini titiang nganyudin luh, lacur titiang tanpa bape,
5.
Pan
puyung sugih nyaurin, badah sadia tampi wayan, miwah nyai memen ceninge, awas
ento ne abongkos, dewa teka ento adane, pade nyatak jalan edum, pade pade eda
longan.
6.
Awas
nanang sane mani, jani raja di sabungan, makembar udenge ngebel, natad kancut
sampun, saha sungkeli togog mas, ngembar ayam biying sangkur, nganggo jambul
dimpil prangat.
7.
Puput
adung ditu sami, men puyung maneragianang, ngawe banten dane epot, raris natab
pesakapan, wayan puyung raris ngucap, bli kompiang titiang jujut, tahen beli
makurenan.
8.
Kompiang
ganal menyaurin, ape kaden mekurenan, ni wayan enteng hatine, malih dane
manyujutang, ngajak luh mecakepan, tusing beli nawang luh, kedek anake
mirengang.
9.
Ni
Wayan guyu nakonin, matumpuk ngajak luana, kompiang ganal semu bongoh, tusing
nawang matumpukan, tumpukan di sawah tawang, nangken tahun bilang ngampung,
uyut ditu magulgulan.
10.
Bape
matua menyaurin, kandik paras kompiang ganal, mantun nyane bangun age, nagih
kandik jaga lunga, pan puyung kedek ngrakgak, cai mantu lacur laluk, lego dadi
mantun bape.
11.
Macebur
pan puyung sugih, kenatahe nyeluk kurungan, menyaruang raris mabongbong,
rahinane tan ucapan, satingkahnya dipondokan, wengi sampun pukul kutus, ni
wayan nanjen medahar.
12.
Beli
kompiang bareng dini, sareng ngajeng
ajak titiang, ngambil nasi beten nyongkok, tusing lagu beli medahar, negakin
kursi meyegan, yen di kubu kadong caluh, jangkak jongkok ngesop dahar.
13.
Wayan
Puyung manguangsitin, mahi dini matiduran, sumaur lakin nyane, arah tong kebian
matimpal, kadong tuman padidian, pules onyah lingkah lingkuh, ring ampik dane
nyelempang.
14.
Neng
akene suene mangkin, nganten sampun tigang ulan, pan puyung kocap reke, mabian
mondokang kurungan, doh saking padunungan, ngandel mantu ngijeng ditu, ring
karang suwung punika.
15.
Gupuh
anteng sane laki, juru pacul dadi panjak, sarwa dandah tandurane, kocap mangkin
santerang, masan ongkeb sasih kapat, who wohane nedeng ditu, poh manggis wani
manas.
16.
Wayan
Puyung raris mamunyi, ring lakine kompiang ganal, beli kompiang ngabe poh,
kapondok negenang ibape, rarapin poh limolas, saha surat mungguh ditu, puput
sampun mewadah kisa.
17.
Nora
tulak sane laki, inceg dane jage kabian, kisane kaundit reke, bajeg surya ya
mejalan, peluh sitah maring marga, tengah jalan mereren ditu, nyanggelang baju
masayuban.
18.
Bedak
nyane tidong gigis, mahilih antuk don jarak, sambilang ngambil kisane, ape
anggon ubad bedak, nyeluk poh naring kisa, pelut dane wantah abungkul, hilang
bedak tur mejalan.
19.
Sambil
dane gendang gending, pemargine mangincegang, matembang dangdang gulane,
nyambut kancan memanisan, lintang jangih, manembang, ngawilangin pala gantung,
puput demung katembang.
Puh
Demung
1. Poh wani manggis, Langsat salak buah
nyambu, buluan duren nangka ceroring, sumaga lawan sentul, kali asem belimbing
manis, kapundung saba sotong.
2. Yeh imban tuak manis, mesanan antuk
tebu, gula ental gula pasir, agorin gula batu, manis nyane tan kadi kadi,
aturang titiang kapondok.
Pupuh
Ginada
1.
Dane
matua kapupungan, mecebur raris ke sisi, sakeng natah dane ninjo, mantun nyane
kaget rawuh, ngundit kisa peluh sitah, ketanggapin, cai mantu ape kabe.
2.
Saha
surat ngagah kise, ngupak surat maca tulis, sambilang ngewilang poh, kirang poh
ditu mungguh, munyin surate limolas, menakenin, cai mantu nguda kirang.
3.
Pakirime
nyai wayan, nguda bina kadi tulis, mantun nyane ngaku reko, tunas titian ne
abungkul, dane matua raris ngucap, ngemunyinin, tusing dadi cai bobab.
4.
Dadi
sub acai budal, koja nganggon daya lengit, bape tusing demen keto, mantune
nggih menganggut, bangun dane raris budal, tanpa pamit, tan kocapan naring
jalan.
5.
Kemak
kemik naring jalan, mapineh unduh kapelih, badah sanget saje engon, surate
ngorahang ditu, anak mendep dadi nawang, mangelimlim, tusing bakat ban
ngitungang.
6.
Sore
sampun rawuh jumah, kompiang ganal napet sagi, wayan puyung nyapa alon, beli
kompiang wau rawuh, durusang munggah medahar, naring korsi, mesaut I kompiang
ganal.
7.
Kadong
biasa uling suba, singkuh beli menyalinin, arah melahan suba nekor, busan busan
dane mimbuh, jangkak jongkok naring natah, nampi wengi, tetep tidur mesanehan.
8.
Benjang
semeng kawuwusan, pinih wenten dauh kalih, wayan puyung ngawe surat, ngirim
manas ya ka kubu, beli kompiang kemu luas, nah ne jani, gapgapin I bape manas.
9.
Pitung
besik saha surat, dane kompiang raris ngundit, lingsir sampun sanghyang surya,
naring jalan lintang kebus, ditu raris mararian, ring genah dibi, bedak dane
ngambil manas.
10.
Ngambil
surat ditu negak, ngomong dane padidiin, surat nyane kajak ngomong, dibi celang
bisa ngaku, bisa iba menyaduang, awak memaling, tusing nawang awak bedak.
11.
Awake
jani ngelah naya, wake jani pesu ririh, awak bedak dini membon, apang tusing
iba tahu, salah ibane ngorahang, masin jani, kujang iba mangenotang.
12.
Tumuli
menanem surat, kajekjek malih urugin, manase raris kahempos, melut manas camus
camus, ne abungkul suba telah, gagah malih, surat manas buat mejalan.
13.
Gendang
gending mengarepang, tembang demung munyi manis, sarwa masem kujang reko, inceg
tayungane nyingkuk, ne mebungkul ngundit manas, tampek mangkin, pondok dane jro
matua.
Puh
Demung
1. Makidung munyi manis, dibi tonden
telah, kancan manisne kasebut, juet badeng tenggulun, sumangka katimun guling,
matuane mamirengang, kenatah mendakin mantu, badah bes nyeng edan, bape nampi
uli dibi, gending rarapan manisan, pemasemin, cai imantu.
2. Gelis magentos gending, asem aseman,
kalimoko miwah sentul, yeh incukan ipun, poh nyane kuma ruak, kali asem lunak,
ceroring kuning kucalcil, sarwa masem idam idaman, punyan bongkot sanan ipun.
Pupuh
Pucung
1.
Matuan
ipun, engkel icene katundun, sarwi manis ngajumang, rarapane ketangkepin, dane
mantu, masila ana ring natah.
2.
Bapan
ipun, ngambil manas nem bungkul, raris ngambil kaca, nulia dane mace tulis,
tahu ditu, manase kirang sinunggal.
3.
Matuan
ipun, ngandika asemu guyu, manase nguda kuang, mantun nyane menyaurin, tur
mengaku, nunas anggen ubak bedak.
4.
Bape
puyung, manguelang mantun ipun, munyin nyane banggras, nanging boya nekeng
hati, mantun ipun, nguntul dane madingehang.
5.
Engsek
ditu, maminehin surat ipun, badah ririh pisan, suba tanem masi uning, kitak
kituk, surat tanem masih nawang.
6.
Bengong
ditu, matuannyane kawas nutur, nganggon kaca emas, nugi dane narka pelih,
tusing buwung, kacane ngawinang celang.
7.
Kranan
ipun, surat tanem bisa ngaku, kujang tuara celang, nawang yadin nora panggih,
anggon ditu, tuara bisa mangundukang.
8.
Bape
puyung, nguduh mantun nyane mantuk, bangun imang budal, lingsir kauh sanghyang
rawi, rawuh ipun, mangojog dane ke pasar.
9.
Lingak
linguk kompiang ganal manyelupsup, raris numbas kaca, tan ketawah pitung ketip,
sore sampun, raris budal ngidih dahar.
10.
Sampun
dalu, ngampik dane pules ditu, semeng endag surya, ndugi pradang dane mandi,
semeng nganggur, nuju raris ka sekolah.
11.
Ganteng
bagus, nganggo jas kain biru, sampun pukul sanga, dane kompiang wau prapti,
nyadsad peluh, maca surat uli diwang.
12.
Sambil
ipun, nyingak murid mace ditu, magenta ke papan, gurun nyane mameriksain, ade
bangun, matudingang salah mace.
13.
Dadi
nyaut, I kompiang nyacadin ditu, sami sastra lepas, tuara bisa ya mamunyi,
tusing adung, bilang ujang ye mendepang.
14.
Dane
guru, raris medal ya manundung, muride mabriag, uyut sami mangedekin, anak
buduh, ajum nganggo kaca mata.
15.
Mangedungklung,
kebilbil I kompiang ditu, misuh ngawag awag, kacane raris ke dalih, iba
punggung, wake nganggon tusing enyak.
16.
Medih
kayun, kacane pantigang ditu, kabiak suba bencar, pati selsel ia di margi,
tuara tahu, awak punggung tong melajah.
17.
Sampun
rawuh, kepawon ngambil sangu, rabin dane ica, lunga kija saking tuni, dauh
telu, tan wangsitan beli teka.
18.
Raris
ngaku, badah adi wayan puyung, titian ka sekolah, ngeton murid ngitung pipis,
mace hurup, maca sastra sami salah.
19.
Dadi
inguh, beli milu mace ditu, ne munyiang tong tawang, sastrane tong bisa
nyautin, ngusud usud, ya I Wayan kedek ngrakgak.
20.
Beli
jugul, bloge pojol papak ruruh, kemo luas mablanja, ke pasar memakta pipis,
numbas jaum, lakar anggon titiang nyulam.
21.
Masrap
bangun, ngambil jinah tindak bunuh, ceceh mangingetang, nyambat jaum kmak kmik,
tomplok asu, I kompiang tangkejut kepar.
22.
Engsap
ditu, ape alih dija ruruh, raris dane tulak, jinah hilang make sami, sampun
rawuh, mengaturang awak engsap.
23.
Wayan
puyung, manerima semu kenyung, kangen ring sang lanang, antuk belog tidong
gigis, aget ipun, manumadi dadi jadma.
24.
Kompiang
jugul, ngambil tambah jaga macul, nelokin tetanduran, maring sawah padidiin,
kumuh macul, sampe sanje tusing tawang.
25.
Krug
agung, masriok hujane tedun, balese nora same, gentuh agung mangembahin,
magrudug, toyane mengancab ancab.
26.
Sami
lulus, tandurane lancah banyu, pedih dane kompiang, raris nulung menyampetin,
masih anyud, duaning kagengan toya.
27.
Ngambil
batu, tambahe katinggal anyud, jaga ambil ical, rengas jengah tidong gigis, jeg
makrebiuk, awake ditu tambengang.
Puh
Ginanti
1.
Kocap
sampun tengah dalu, wayan puyung kocap mangkin, uyut dane naring umah, pati
takon pesu mulih, nenten wenten anak nawang, elingang sorene nguni.
2.
Dane
kompiang negen pacul, sinah ipun luas ke carik, nika krana nye I wayan, gisu
dane memapagin, kalud wengi tan patimpal, mangimangang makta sundih.
3.
Kocap
sampun dane rawuh, maring carik mangruruhin, kepanggih ring tanggun sawah, dane
wayan raris nyerit, kacingak rabi rebah, gupuh ngambil kasundang gelis.
4.
Mapokoh
manyundang ditu, lemet legglog lintang etis, luh wayan mangusap muka, lambene
gelis kabitbit, menangis masesambatan, manulame saghyang widi.
5.
Dewan
sawah dewan suwung, dewan peteng dewan sepi, ngadeg ratu cingak titiang,
sanghyang wisnu minakadi, cingak lakin titiang pejah, sueca ratu nulung urip.
6.
Pati
ame nora putus, lintang bara naring hati, sementara jam tiga, wengine
ngalintang mangkin, lesu dane nye I wayan, ngabin sawa sambil nangis.
7.
Nyukla
idep dane tumus, eneng ening bayu siddi, panca bayune ardana, panca butha maha
siddi, panca sunia sampun embak, ngrangsuk ring ni puyung sugih.
8.
Kontak
bayunnya ni puyung, manyusup maring lelaki, kompiang ganal inget melah, bayu
premana ngeranjing, raris dane macengehan, mangucapang awak dingin.
9.
Katah
pangucape ditu, wayan puyung sareng kalih, nulia dane ngajak budal, lakin nyane
kauntunin, kocap sampun rawuh jumah, nuju semeng sampun mangkin.
10.
Naring
pondok geger umung, mangortayang dane mati, nyama braya pade teka, rawuhnya
pade majinjin, merarapan sarwa dahar, sami ledang mengeleganin.
11.
Tan
ucapan suene ditu, murid nyane tetep sai, nunun nyongket miwah nyulam, selid
sanje miwah wengi, dane kompiang juru ayah, genti mare mangulgulin.
12.
Wayan
Puyung seken ditu, menakenin sane laki, lakin titiang beli kompiang, nguda
pojol lengeh gati, sane lanang raris nimbal, rarapan titiang numadi.
13.
Sapa
sira kayun mikul, bekel titiange timbalin, tong dadi ban titiang ngutang, Wayan
Puyung menyaurin, yening beli seneng melajah, lukat bekel beline sami.
14.
Lakine
raris mesaur, sida pacang keles sami, ririhe ulian melajah, anggon nyupat
panumadin, dadi sadia sengeh carcang, Wayan Puyung menyaurin.
15.
Dados
pisan nyandang gugu, ngalih bekel luas jani, besok nangkan raga budal, guna ika
mengatehin, yadin luas malih menjadma, guna ika sanguang dini.
16.
Beli
kompiang belog mayus, wau munggah sakeng prani, aget manumadi jadma, iring
titiang beli merabi, yan jati seneng melajah, kawitang ragane jani.
17.
Kompiang
ganal jagetinut, uli jani beli ajahin, guna naya miwah sastra, apang ririh
wanen gati, niru solah kesatrian, aget beli jani muani.
18.
Mauruk
I kompiang ditu, lemah peteng sai sai, ngawit dasar ya melajah, sastra dumun ke
ajahin, ngitung nulis mace sastra, kasuen dane sampun uning.
19.
Makruna
anggah ungguh, mlaksana sai-sai, miwah ngadu sasebengan, I Kompiang sai
ninutin, Luh Puyung teges mengajar, sisia istri menyarengin.
20.
Sambil
nunun nyongket ditu, Ni Wayan sami tandakin, indik anake kesatrian, tabuh getar
semu manis, nah kene pade makejang, dadi jadma manumadi.
21.
Yadin
lanang yadin luh, sami patuh pade jadmi, bayu sabda idep ngelah, tangan suku
karna nulati, soca irung miwah dada, bisa kimud bisa ngidih.
22.
Ayua
takut melajah patut, patute nyandang tindihin, yadin dija ktog lara, anggon
paying sai-sai, asing lupa ke sangsaran, yadin lucu tulus bengil.
23.
Solah
anak nyungsung patut, upa renga solah becik, idep melah munyi getar, ne tatiga
adung sai, magrenain nyama braya, asing solah angawe asih.
24.
Selid
sanje sai hitung, mangda tan memurug pelih, yening adung neka melah, tri naya
tuah menadi, tiga sakti tri adnyana, nika ngaran tri murti.
25.
Nika
bekel jadma hidup, tri jata sanguang dini, anggon ngalih duang prakara, bekel
hidup bekel mati, hidup ngalih luwun jalan, sane tusing bekel mati.
26.
Hidupe
mamondong tuyuh, mrebutin isin gumi, peteng lemah ya hitungang, pamuput kalahin
mulih, yening sugih arta brana, dusta pandung maka kanti.
27.
Punika
kasukan hidup, anggon bekel luas melali, yadin anggon mapedana, lataran hidupe
jani, mitra puja dewa puja, mutha yadnya melajah sai.
28.
Bina
kapin bekel mantuk, nto kesukan tanpa tanding, sanguang mulih yadin luas,
ageman pandita luih, nika wed agama tirta, sayuban manusa ririh.
29.
Nika
soca pinih luwung, nyandang kemit lemah wengi, asing ngemit ya kagebag, saling
sangga saling kemit, manusane kesatrian, darma sadu kagugonin.
30.
Asing
manggeh ngugu patut, kena goda sai-sai, goda tumbuh kadi padang, pablusbus
kanan kiri, saking duri muang arepan, marebut maperang sai.
31.
Kasor
yuda saling amuk, luir prajurit ngamong bedil, ngamong yuda ring sekala, saling
amuk saling ungsi, mungguing yuda sang pandita, lemah peteng sai metanding.
Puh
Durma
1. Pade nengil sisiannyane mamirengang,
tutur Ni Puyung Sugih, menarka kajroning manah, duaning sami semu kenying,
raris mangucap, Ni Wayan semu manis.
2. Beli Kompiang wiadin nyai para sisia,
kenyir iku ngerenain, yen pikolih lepas, doh pare makenyiran, murid nyane matur
singgih, yadin I Kompiang, pada getar menyaurin.
3. Ngugu titiang tri kang sinanggeh
satria, tunggal ring lanang istri, duaning sami mamuat, sane mawasta tri jata,
dane Kompiang menyaurin, kadi beli lanang, kesatria lintang wani.
4. Napi malih sane pacang kakobetang, patut
ngebekin gumi, tui beli ngugu pisan, I patut pesayuban, sasuen hidup wiadin
mati, boya beli ampah, ring urip ngawa pati.
5. Wayan Puyung mangendingkaring ne
lanang, yening jati munyin beli, pacang ujang titiang, idepe kesatrian, ngugu
pati mondong urif, kles slanting jalan, beli tunden titiang mati.
6. Kompiang Ganal kayun dane tan
sangkeyan, Luh Puyung ngawe tulis, mungguing munyin surat, pademang nemuat
surat, duaning jadma rusuh jati, tan nyandang uripang, bajingane ring gumi.
7. Puput nyurat inggih sampun katutupan,
katur ring Prabu Dur Bumi, ne munggah ring jaba, puniki katrangannya, inggih
Ratu Sri Nrepati, mungguing surat titiang, ledang ratu maosin.
8. Dauh kalih Kompiang Ganal kauduhang,
muat surat ka Dur Bumi, surate wus ke tanggap, age dane memarga, pemargine nuju
kangin, tan kaucapan, lawas dane ring margi.
9. Kocap mangkin Sang Nrepati mawibawa,
manpetang wet gumi, nora ida hobah, ring gama manu punika, sakeng sampun
kagugunin, akudang abad, sampun ida nepasin.
10.
Teduh
landuh jagat nur bumi punika, nora ana wong maling, sami panjak ida, melaksana
kepatutan, kancan corah pada wedi, asing terang ipun memaling.
11.
Tigang
dina kompiang Ganal naring jalan, nampi semeng prapti, dane tan rerenan, medaga
tur megadang, rupan nyane kecud kuning, muang cingak nguda, luir anak kesungkan
missing.
12.
Kompiang
Ganal manuju dane ke pasar, praya manumbas nasi, basing dane layah, nglicak
ngawas ring pasar, saget wenten anak panggih, saking gunung kedas, pisagan
nyane nguni.
13.
Mapungkusan
sang inucap Wayan Bandah, jadma kalintang rusit, solah tan jangkayan, tukang
baak muah megal, tabuh getar solah pangid, raris nengsekang, ngambil tangan
menyapatin.
14.
Tumben
tepuk badah cai Kompiang Ganal, ne jani kija cai hilang uling lawas, dija jani
megenah, kadi anak ngebus dingin, gobane kembang, I Kompiang menyaurin.
15.
Bape
Wayan mungguing pagenahan titiang, ring karang Suwung jati, inggih kabuatan
titiang, wantah memakta surat, rawuh titiange meriki, inggih prayan titiang,
ring Ida Sri Nrepati.
16.
Dadi
banggras Pan Bandah mangucap kasar, wuh bregah keto cai, tusing nawang adat,
solahe matetangkilan, yadian pitata ring puri, kalintang sengka, yan Kompiang
lakar tangkil.
17.
Nden
malu dabdabang cai dabdabang, anggur nasine beli awake tegtegang, pan bandah
ngambil, nyeluk jinah petang ketip, duh Kompiang Ganal, mahinab kasreb cai.
18.
Basing
cai malu jani betekang, dane kompiang mepamit, tiang suba muat jinah, pamit
tiang bape Wayan, pan Bandah kedek ngicenin, eda kimud kompiang, mungpung bape
ngelah pipis.
19.
Pocol
pisan yang seduk mecarikan, plajahin ngangsan kelih, keto apang tawang, tusing
patut kimudang, pan bandah manyuksukin, raris katrima, katehang meli nasi.
20.
Dini
cai Kompiang Ganal gelengang medahar, surate abe mahi, bape mengaturang, maring
ida sang nata, dane Kompian mangenjuhin, sampun ketanggap, pan bandah raris ka
puri.
21.
Tingkah
ajum tindak jengkrak nyabit surat, sapute nyrebet kuning, tangkil ring sang
nata, sampun rawuh ring purian, kapanggih I sawung galling, ring jabe tengah,
pan Bandah mengaturin.
22.
Surat
nyane sampun dane manerima, Pan Bandah kajak tangkil, kacunduk ring Sang Nata,
sedeng becik wawu medal, tulise sampun kambil, sampun kebaosang, sawong galling
mangiring.
23.
Suaraning
tulis ne mangkin kaujangang, inggih asapuniki, titiang sang mamuat surat, durus
titiang pademang, lintang titiang mangletehin, ana ring jagat, dadi pandung
sring memaling.
24.
Lintang
mayus med titiang dados jadma, akudang jiwa ngemasin, wus pademang titiang,
branan ipune juang titiang, adokang titiang maceki, yadin tateboan, pademang
titiang mangkin.
25.
Puput
Ida Sang Prabu ngewacen surat, nah lawutang Sawong Galing, mangke juga matiang,
duang terang tukang baak, parikosa Sawong Galing, ngejuk Pan Bandah, rengas
ipun pati kelid.
26.
Sampun
koros Pan Bandah kajak ring jaba, olase ketaman sisip, sampun kepademang, nika
woh pala karma, nenten yogia tulak tagih, menampi duman, kepaksa kapikulin.
Puh
Pangkur
1.
Durus
padem Pan Bandah, nora ana nyama braya majinjin, Kompiang Ganal raris mantuk,
ulian rarapane melah, nenten uning,
naring unduknyane ditu, nulia dane raris budal, tan kocapan ring margi.
2.
Sampe
sore dane prapta, ana ring pondok Karang Suwung mangkin, age dane Wayan Puyung,
nyapa dane I Kompiang, slamat datang, beli Kompiang Panjang umur, masalaman
kasih tangan, syukur hidup nora mati.
3.
Mesem
dane Kompiang Ganal, dewek sugeng angga jiwa mayungin, mangsegan dane
malungguh, sane luh awot nyagiang, nulia ngajeng, sareng kalih sarwi nutur,
indik nyane makta surat, Wayan Puyung nabdab aris.
4.
Sampun
beli mengecapang, solah patut tan joh ne nyayubin, sane lanang nimbal atur, duh
dewa kadi bulan, titiang nunas, paweweh masolah patut, sane istri mangujangang,
pireng beli apang pasti.
5.
Pertama
masolah darma, teges ipun kukuh idep ngugunin, kaping dua teges ipun, mapretiare ngaran, matek bayu, ring ulu tengah makumpul, kutang panjang duduk bawak, matek bayu sada aris.
6.
Budi
adnyana mautama, teges ipun ring pinggel
mangranjing, solah diana teges ipun, genah nunggalang
cipta, sampun tiga, kaping empat yogan
ipun, megeng awak nora ginggang, bayu sabda idep nunggil.
7.
Kaping
limane ucapang, semadi ngarannya ngarep ring widi, medaksina idep alus, madupa
idep sukla, canang sari, ngaran idep sane putus, miwah solah mengayabang, suduk suari lintang pingit.
8.
Dane
Kompiang sampun nerima, solah patut sampun sami marginin, wus krasa ring dewek
ipun, dumilah ngabar abar, bawa agung, bebawose manis nyunyur, uduh adi dewan
titiang, ledang adi titiang pamit.
9.
Lunga
titiang meyoga cara, masolah biksuka masemadi, maninggalang ala letuh, mara
ring wanantara, panjang umur, balik titiang malih pangguh, kapo cendek
kapugutan, sinah titiang terus mulih.
10.
Ngemanggehang
brata sukla, brahmacari manyusup ring Wanagiri, dane Wayan sahur alus, ledang
beli pekayunan, kewanten eling, eling eling den pitutur, raris ngawe surat
pamegat, mapegat palas merabi.
11.
Nampi
ndas lemah mejalan, nyusup gunung kudang biksuk panggih, nunas ajaran maguru,
tan ucapan ring alas, kocap mangkin, dane Wayan Sugih Puyung, sareng truni
makatah, nunas tutur ngemalihin.
12.
Durung
waneh manah titiang, waluya katibanan tis tis ning, mrasa ning idep satuwuk,
durus I solah bajang, kadi titiang, napi krana obah inguh, bina kadi ragan
dewa, kadi gunung jejer sahi.
13.
Dane
Wayan mangandika, uduh nyai sami melid ring aji, kandan bajang apang tahu, sane
ngempu ring awak, pitung lapis, jiwa kocap wastan ipun, gurun emboke
ngandikanyang, mabiseka resi buddi.
14.
Saking
kawit kaucapang, manusane ajagat lanang istri, jiwan nyane mamikukuh, tuwuh
nyane mengajak, saking mijil, sampe ipun solas tahun, jiwa jiwa granyam
manyusup raga, krana rare sigug mungil.
15.
Yusan
nyane ngamenggahang, saking solas sampe pitulas kelih, truna truni dewek ipun,
mara ditu nandang jengah, momo sigug, kimud obah luih aku, pesu bikas ngapak
apak, ngambul ngambul paticarenin.
16.
Jiwa
samara krangsukang, kranan ipun pati sedih sedihin,tidong gelah tagih jujuh,
agung demene ngawinang, sane lanang lintang momo sakti aku, siteng awake
andelang, ngalempasin tutur lingsir.
17.
Kemo
mai ngaduang awak, tan piorah mendep mendep magedi, minab tuara mutang tuyuh,
lali kapin anak tua, saying kangen, tan krasa antuk ipun, kamunyinin dadi tempal,
purud kapin rame bibi.
18.
Solah
truni sama juga, sayan kelih kesayangang sayan manying, nganggo anyar pupur
pupur, cingak tiang sampun bajang, artin ipun mangedengang demen ditu, apang
liyu anak nawang, dewek ayu keadanin.
19.
Saget
suba pade kontak, demennyane matemu ngajak laki, sane luh dadi inguh,
grebiag-grebiug di pedeman, bayu runtag, bencah dadi waspa metu, kaluabang ring
samara nala, dadi buduh senga-senga.
20.
épek
nembang kapitresnan, dini ditu keneh nyane tong pidenin, inget kapin bape ibu,
tresnan nyane kalintang, yan tinggalin, tuyuh ngempu tong metebus, yang jumah
tunggu I bape, anak bagus dija ngalih.
21.
Turing
dane mangawinang, dadi cenguk gelar gelur mageling, pisagane ditu uyut,
mangucapang kejahilan, kena lengis, kena bangkruk ujar ipun, len ngucapang
bebaianan, ngalih dukun kon nulungin.
22.
Tusing
tahu awak lepas, sigug tempal ring tutur anak lingsir, sapunika jatin ipun,
lepas deweke ngawinan, sisian ipun, nutugang nunas pitutur, limang lapis durung
ojah, nika jiwa sapunapi.
23.
Wayan
Puyung raris angucap, mapidarta ring sisiannyane sami, dening jadma tanpa
tutur, yadin matuwuh wayah, sampe ipun, tuwuh nyane tigang likur, jiwa punggung
mangempuang, ngingetang ne kasebetin.
24.
Jiwa
ajum kaucapang, seneng nuturang awak uning, sampe umur tigang puluh, sampe umur
petang dase, jiwa ukur, bisa nimbang ala ayu, mekardi asing wangunang, masering
saling takonin.
25.
Yusan
jadma seket tiban, guna jiwa kawastanin, sampe umur enem puluh, jiwa putus
adannya, jadma lingsir, tulang balung idep lungsur, yening jadma kasusastran,
hebeking kagunan luih.
26.
Nunggu
sampe satus tiban, yen ucapang kancan jiwa ring jadmi, nanging jadma sane punggung,
tempal tong demen melajah, nika sami, patuh kapin jiwa punggung, miwah ajum ika
ngaran, tuna ipune ngawinin.
Puh
Sinom
1.
Dasar
ipun wit melajah, nika nyaruk makesami, nora ngitung tuwuh jadma, guna jiwa
mangumahin, aget ipun manumadi, kaludan mabekel luwung, katututan palakarma,
dadi umah, idep buddi, lintang aluh, sing wangunang tong kaciwa.
2.
Katah
mangkin yan ucapang, indik nyane sareng murid, tutur nyane kasambungang, bisa
manpan Puyung Sugih, okane palas rabi, mekabar ring gumi ditu, kocap bagus sang
mewangsa, saking desa tani kangin, bangsa bagus, bagus tembekang inucap.
3.
Sugihe
mengonyang-ngonyang, burik capuh rambut kuning, ngamong dokar paliat sengat,
tuwuh wayah tanpa rabi, kancit dane miring mangkin, makesiab idepe anyud, matur
maring sang ayu biang, meme ateh tiang mangkin, saking aluh, titian jaga
manglayatang.
4.
Tong
kebeyan lamun apa, ngulah aluh tanpa padik, puput antuk pesakapan, bebantene
wantah kedik, maruntutan antuk guling, nggih punika aji siu, mungpung mangkin
dina melah, sami adung tanggal sasih, ringgit satus, boya raga mangewehang.
5.
Sumawur
sang ayu biang, badah nto Ni Puyung Sugih, dewa ratu duh sampunang, rarangane
boya dugi, kojarannya panes cening, sesapian sampun ping catur, macundangang
anak lanang, boya dugi ngalipetin, yening bagus, kedeh pacing mamuatang.
6.
Sinah
ipun kaping panca, macundangang wong laki, raga ondo kirang naya, lintang tuna
maka sami, bagus tembe menyaurin, tategere kaget mukup, ringgit satus anggen
bantang, andeyang kaon maceki, mangden tulus, taen titiang makerunan.
7.
Sang
ayu biang mangendika, dahat kedeh cening mangkin, boya dados ampetin biang, meme sanggup ngateh mani, epot dane dane saduk
wengi, nadang guling aji siyu, banten pesakapan adulang, nampi semeng puput
sami, pradang ditu, kalih dokar wus mecadang.
8.
Dane
lunga sareng lima, dokar nyane make kalih, sahe muat ukara, mecut kuda sade
gelis, tengtong laju tur masruwit, tatumbragan pade gisu, tan cerita naring
jalan, tampek sampun kang inungsi, pangguh ditu, pan puyung sugih ring marga.
9.
Kacunduk
pade ngawasang, jaga lunga dane mangkin, ring diwang buka pajogang, pade age
nyungklit keris, grantim nyane emas kuning, iringane juru pikul, sami pade negen
ayam, akutus sareng kekalih, ngadu sawung, maudeng ebel-ebelan.
10.
Pan
Puyung tabuh getar, ngeriyinang ipun mejinjin, inab jro ka jumah titiang,
upakarane maciri, cocok sami kadi nguni, tamiune mesaur patut, Pan Puyung matur
durusang, sampun malih mangantosin, titang ngadu, repot tuara polih
mangrunuang.
11.
Pinak
titiang sampun nyak, mangimangang gelis mepamit, tamiunnyane mengarepang,
kudannyane kapecutin, gelising tutur sampun prapti, naring pondok Karang
Suwung, Wayan Puyung sedek nyulam, makidung munyine manis, nomplok ditu,
tamiune rawuh tanjantosan.
12.
Gupuh
nyapa mangimangang, dane Wayan Puyung Sugih, memennyane lan isisia, ngambil
kursi pada gipih, tamiune sampun malinggih, cutet pemadike ditu, sami adung
pade ledang, manyungken saling tunasin, puput sampun, upakara ka dadarang.
13.
Nganten
nyane ke tatabang, semu alep manyukanin, puput sampun kasodayang, ngajeng dane
sareng sami, ulam guling gede nyegir, sang ade mameset ditu, camus camus cingak
sengat, lintang pedes daas diis, milus cunguh, tenges nyane tan pegatan.
14.
Ni
Wayan ngujang rarangan, dase sila kadi nguni, muang solah brata kemitan, ne
lanang gabeng nyaurin, nora uning abot kuri, tanis seken nampi tutur, ringgit
satus ke aturang, rabine pamit gelis, paceburbur, sami dane nunggang dokar.
15.
Masruit
lampah siandana, norner ceceh manguangsitin, tan crita maring jalan, sampun
prapta ring tani kangin, sagrehan ngranjing ring puri, wengine raris mewantun,
ditu dane masubaya, pade pageh sanggup pasti, sarwi guyu, damar galang mangelap
meja.
16.
Bagus
tembe raris ngucap, durus Wayan pumunahin, demen beli kapin Wayan, tuturin jua
nah ne jani, gawene masuk ring hati, ne ngawinang sugih durus, jani mare limang
dokar, kudannyane pitung siki, saking sampun, guna kaya padewekan.
17.
Wayan
Puyung manis nanggal, punika nyandang wewehin, katur anggan kuda melah,
mangawinang sugih singgih, titiang olih sane nguni, bacak kuda nyandang ubuh,
katuturan anak odah, durus bagus pireng mangkin, kuda iku, patut anggen ngedeng dokar.
18.
Nika
lintang mautama, kuda ireng mata putih, bagawan sat mata ngaran, dadi kuda
manumadi, malih ngaran Wisnu Murti, kuda selem lintang mulus, pemati tanpa
unyengan, punika kalintang becik, yening ubuh, lintang ayu sandang pangan.
19.
Yening
kuda bulu barak, bulu kuncirnyane putih, miwah tegep jajar wana, dukun sandi manumadi,
kuda bulu bang malih, unyengan mekati juru, lalima ring amben basing, gedong
simpen kawastanin, becik ubuh, mertane tan pegatan.
20.
Malih
kuda gendi kocap, unyengan ring tunggir duri, satria pinayu ngaran, inggih
malih kuda gendis, jajar wana tegep sami, maunyengan naring entud, ring kiri
suku arepan, satria mawibawa luih, nyandang ubuh, panjang umur mangguh lana.
21.
Blang
panca kudane kocap, panca pandawa kawastanin, katah merta karya membah, kuda
panca laham patut sami, ring purus matimpal putih, yadin maring gidat ipun,
panca merta iku ngaran, nyandang ubuh lintang becik, teduh landuh, kaya jinah
sugih merta.
22.
Kuda
putih mate ireng, patunggangan sang bupati, terus putih purnama sada,
tunggangan pandita luih, malih kuda bulu gading, maunyengan ring papurus, becik
tunggang ka payudan, musuh nyane kasor sami, ngunggul ditu, padidian
mangumpulang.
23.
Kuda
dawuk kaucapang, ikuh bungsel nyapuh siti, merta ngembeng iku ngaran, jajar
wana panca sami, malih kuda skar gambir, unyengan ring kuping muncuk, anak
nyewa nora pegat, buatane mrebutin, kanti gupuh, anak nyewa nora kirang.
24.
Kuda
rajeg kaucapang, suku arep naring kiri, entud nyane maunyengan, unyengane suku
duri, ring kanan ia medaging, kahadmara wastan ipun, panyewane tan pegatan,
kuda pamomote malih, nyandang ubuh, sane
wadon kaucapang.
25.
Kuda
lue mabulu barak, unyengane ngapit teli, dukun masumping pun ngaran, mertane
teka ngepungin, sane ngubuh sugih singgih, nyama braya asih rauh, bingung
ngejangin rarapan, kuda becik mengawinin, nyandang ubuh, mengawinang suka
bungah.
Puh
Mijil
1.
Dahat ledang Bagus Tembe mangkin, tinut dane reko,
kuda sane becik becik reke, limolas katahe maka sami, megajihang ngarit, tukang
arite papitu.
2.
Dokar
sewa pitung siki sami, wiakti untung reko, I Bagus makusiran reke, nyabran dina
dane nambang sai, tetep rawuh wengi, lintang emer sirep aturu.
3.
Sampe
lemah wawu dane metangi, Wayan Puyung reko, sai megadang nyulam muang nyongket,
lintang kuru megadang pang sai, das lemah sirep ngipi, kedalon I Wayan ditu.
4.
Das
lemah sirepe pang sai, sirepe kedalon, bajeg surya kantun mesare, dane Bagus
kaget rawuh mangkin, nambang nenten polih, kaludan wetenge seduk.
5.
Rawuh
dane ring jro sampun lingsir, Ni Wayan kari ngerok, budi ngajeng nugi kado
dane, pati ungkap tong ade nasi, I Bagus nugi pedih, cawan pinggane kapug pug.
6.
Lintang
bendu nugi dane nigtit, Ni Wayan kaoros, kari sirep dane ring sesaren, rawuh ke
natah dane ninjakin, mukul kanan kiri, Ni Wayan raris katundung.
7.
Pitung
dina indike katigtig, sebet ngawe kado, Wayan Puyung sampun mulih reke, tan ucapan
lampahe di margi, saget sampun prapti, rama ibu nyapa ditu.
8.
Ngualekang
sang ayu biang mangkin, apine agrombong, masi durus dewa pacebure, kaping lima
macundangang laki, katah yan bawosin, pasel sel pade ditu.
9.
Ujar
para mangempengin kuping, Pan Puyung kocap reko, kali egel di hatinnyane,
ngualekang sumbar dane ninglis, tong bisa kapencil, mula entikan Karang Suwung.
10.
Aku
panjak aku raja pipis, gadah putri anom, begak begak kauntungan kune, syukur
laku harga satus ringgit, panjang aku urip, umpiuh cening Wayan Puyung.
Puh
Kumambang
1.
Wenten
jadma kesamaran sakit hati, wandu uling suba, kaludan ia ngebus dingin, ceceh
pisan ngentah entah.
2.
Lintang
lawas nandang lara sampe kiris, wastannyane ketah, Gede Elog saking alit,
saking banjar pangungangan.
3.
Raris
ngawag Gede Elog masesangi, inguh menyaudang, sakit lama munyi paling, madak
seger dewa titiang.
4.
Titian
nyadia nuduk I Puyung Sugih, mungpung mangkin palas, lakar bayah satus ringgit,
malih guling pesakapan.
5.
Jati
sadia kenjekan tinggalin sakit, seger nyane nanggal, sesangine ketaurin, jaga
madik Nyai Wayan.
6.
Mapiorah
naring memennyane mangkin, malih ring I bape, titiang seger kadi mangkin,
sesangine mangawinang.
7.
Meme
bape atur utang titiang mangkin, ambil Ni Luh Wayan, antenang titian ne
mangkin, upakarane puputang.
8.
Nengkejutang reramannyane mamunyi, uduh badah
dewa, kujang Gede manyukanin, anak luh di pengantenan.
9.
Uling
suba kaden Gede nandang sakit, wandu sakit rahat, inab gumi sampun uning, ulian
pepes maubadang.
10.
Muacakang
duan ping slikur sane nguni, masih tong kasidan, kudang bebanten miwah pipis,
sakit tileh tong meraradan.
11.
Duh
percuma waluya ngurug pangkung cening, keto yan rasayang, patempuh ragane jani,
unduke mayah kurenan.
12.
Sakit
bape ngutang pipis satus ringgit, carike sandayang, mantuilang medih hati, bape
tua tulus makenta.
13.
Luir
sinonggan sengkoke anggon menyangkil, saja kaden anak, tangane rurus sujati,
tulen ngawe kedek anak.
14.
Raris
nanggal Gede Elog sane mangkin, jati kadi ujar bape, titiang perlu kapin urip, satus
angel panebusan.
15.
Jinah
gampang banding teken ngalih urip, memennya punika, kaslek jaga nyaurin, saja
wining beli durusang.
16.
Nggih
dadakan mekarya upakara gelis, semeng nyane benjang, sagarahan naring semeng
memargi, mesarengan kulawarga.
17.
Kacrita
Pan Puyung Sugih mangkin, sareng pinak somah, ngitungang jinah pikolih, jangkep
sampun domas leyar.
18.
Kekatonang
saking doh ring margi, katahnya sagrahan, mrerod lanang istri, bapan Puyung
matudingang.
19.
Raris
ngucap badah aget titiang mangkin, durus Nyai Wayan, durus aji satus mangkin,
durus ne mani makembar.
20.
Yan
itungang domas satus mapikolih, nanging suba kalah, ngaleganin demen hati, tuak
labuh kujang ngitungang.
21.
Ndugi
prapta tamiunnyane makasami, epot Nyai Wayan, sisia nulung pada gipih, Pan
Puyung gupuh menyapa.
22.
Kalinggihang
tamiunnyane maka sami, raris katunasang, weh jrone saking napi, tamiune imang
ngaturang.
23.
Inggih
titiang saking pangungangan kangin, tlas kauningang, sarat nyane rawuh mangkin,
wantah madik Nyai Wayan.
24.
Raris
naggal pan puyung sade kenying, jrone titiang lagas, kapo kanggo nahne mangkin,
Ni Wayans apian ping lima.
25.
Lacur
titiang bajang luas tileh mulih, cucu nora ngelah, tamiune menanggal aris,
cutet guru kanggo pisan.
26.
Dane
warang saur manis manulurin, diastu nye ping kuda, anggen titian mantu jati,
jolot titiange nagwinang.
27.
Maguyon
Pan Puyung nyaurin aris, mangucapang dedabar, titah girah tabuh amin, laku sai
tuara telah.
28.
Katatabang
nganten nyane sareng kalih, saksi saha kadang, puput ngajeng sareng sami, Ni
Wayan ngujang rarangan.
29.
Kacutetang
dase sila kadi nguni, sami kaujang, brata kemitane malih, sore puput raris
budal.
Pupuh
adri
1.
Gelising
tutur sampun sami rauh, kapangungangan reke, kasuan dane polih orti, Gede elog
kocap wandu, Ni Luh Puyung nora ibuk, ndugi manglegar prana, lemah peteng dane
ditu, tingkah manying klas kelas, sampun tutug solas dina.
2.
Magulgulan
bilang peteng ditu, luir solah ngantene, ring paturon saling kilit, sane luh
madeduwun, tangane tekepang susu, sane lanang jengah manah, masih ngedep suryan
ipun, pukul lima manguntul duan, bilang wengi sapunika.
3.
Sane
lanang mamunyi sada halus, ngembeng yeh aksine, duh Wayan Puyung Sugih, lintang
lacur brli tumbuh, panumadi dadi wandu, napine napi ne ngawinang titiang, napi
iwang sane dumun, upakaran anak odah, punika dewa tuturang.
4.
Wayan
Puyung ngawisada halus, bekel wastannyane, ring tutur panumadian beli, iwang
duk numadi dumun, sigug tempal tanpa tutur, tulak kaping tutur odah, smara
turane ngeliput, salah maro sih ne suba naring anak durung bajang.
5.
Iwang
sane dumun mangkin pangguh, ring hidupe mangke, sane lanang gelis nyaurin, uduh
adi Wayan Puyung, lintang sayang adi ayu, cutet jani Wayan ucapang, sesangine
sok metawur, aget beli suba nganutang, kraman anak makurenan.
6.
Eling
ring tutur sang lingsir dumun, kecap agamane, tan pisan kengin nyakitin, ana ring sesaman hidup, kangen beline
mamuput, mengenein nyai Wayan, solah iseng ring paturu, kenyung Ni Wayan
angucap, iseng titiange kalintang.
7.
Ngutang
umah muang rama ibu, ngalih beli Gde, kaget mangguh kadi mangkin, bilih bilih
titiang buduh, kebus bara lintang ibuk, masukin smara turida, sane lanang segu
segu, sedih kangen nyelsel awak, duh ampura Nyai Wayan.
8.
Sangsarane
dadi anak wandu, napi panyupate duaning adi kena babit, Ni Wayan lega ring
kayun, upayane sampun nuwuk, sampunang ke maselselan, niki patitahing pedum, ala
ayuning menjadma, wawu mangkin maselselan.
9.
Ngemalihin
ne lanang mawuwus, bli madue iwange, sampun adi salit tampi, yadin pocol tan
kaitung, upakara ringgit satus, lamen idep Wayan melah, kari bajang adi mantuk,
tutlung beli mayah utang, ngidih tutur kamenusan.
10.
Jani
beli luas mabekel puyung, wekas dibudale, apang ade bekel mulih, manyupat
solahe letuh, taurin antuk pitutur, legan idepe melah, dumadine ala ayu, punika
sami tuturang, kancan dumadine iwang.
11.
Lintang
kangen dane Wayan Puyung, dewan titiang Beli Gede, tutur titiang pirengang
mangkin, engker nasi wastan ipun, tutur titiang mangkin katur, dumadine suka
duka, solah iwang sane dumun, inggih mangkin katemokang, kancan alane ring
jagat.
Puh
Megatruh
1.
Karma
ika enem soroh wastanipun, preta
matunggekan jati, kaping kalih katinggal wawu, kaping tiga kardinin, kaping
empat mangke kawon.
2.
Kaping
lima ngaran karma jagat uwug, kaping enem sang bupati, nguduh raga magegebug,
mayuda ngemasin pati, puput sampun enem soroh.
3.
Tunggekan
mateges ambu matre iku, utang tunggak tan taurin, naur upeti luir ipun, mautang
ring sang bupati, nunggek langkung kaping pindu.
4.
Karma
pala inggih mateng wastan ipun, utange wawu tinggalin, kadi naur pajek iku,
sampe tutup tahun mangken, nika karma mapala reko.
5.
Karma
pakreti woh nyane mangkin pangguh, kadi pandung pun memaling, duk nyorah keni
kahejuk, mahukum ipun ngemasin, sapunika
yan kebawos.
6.
Ne
dadakan karmane mangkin kawuwus, saking
jumah dudu ungsi, pagrerehe mangda pangguh, maring jalan lian panggih, idepe
mantuk kawon.
7.
Pangrebah
jagat karmane jua kawuwus, nora uning napi-napi, kancit mangemasin lampus, nika
karma kawastanin, nika nenten keni bawos.
8.
Malih
ipun karmane kaprentah ratu, nenten uning pati urip, awake katuduh ngamuk, enem
katrangan mangkin, sulur karmane kebaos.
9.
Ujang
titiang karmane tuggekan iku, sekancan ala luas numadi, sane abot tegen suwun,
seda anggan manusa sami, kulit daging balung otot.
10.
Buat
ipun saking mijil sampe mampus, tan kening tambanin malih, sepat widi lintang
kukuh, boya dados obah malih, plapanin menadi wong.
11.
Gede
Elog rum manis natak saur, inggih ngarti titiang mangkin, karma salah ujang
durus, mangda titiang tatas uning, piagemen pinih kawot.
12.
Wayan
Puyung ngemalihin ngujangang tutur, indik pala karma mangkin, sang dumadi sane
mikul, ala ayuning penyakit, miwah goda raga mondong.
13.
Jrone
uning uling alit sampe duhur, mangguh goda miwah sakit, karma pala wastan ipun,
penyakite saru sami, sang wiku uning memawos.
14.
Karmapala
penyakite dados ulung, titiang ngujang lamun jati, pisarasang abot nikul, miwah
aget ne nulungin, krana sakite magentos.
15.
Ujang
titiang mala sakit ukud ukud, yening anake keskes gudig, iwang ipun sane dumun,
ring adegan mandung pari, solah ipun ngalinyok.
16.
Yan
bulenan lan genitan dewek ipun, anyorah beras sane nguni, yan ngrijep pun andulu,
dadi telik juru intip, ngantinin I corah ngagor.
17.
Yening
lengar muang majuljul tendas ipun, nika salahe memaling, sasuhunan dumun, yen
tegenan pun kepaling, bahu duri pun gondong.
18.
Yening
cungik miwah kancan sakit bungut, mamisuna sane nguni, miwah tuli tan
pangrungu, nangpagang tong memanggihin,
wong sengkala manggih kawon.
19.
Yening
buta saking mijil pangguh ipun, maksa ngambil sane nguni, ngambil dudu glah
ipun, yening mala gondong malih, tampag dumun naha pecor.
20.
Malih
rastu mekancan sakit naring cunguh, iwang ipun sane nguni, ganggu culig sane
dumun, guyu teleb apang sahi, ngaran anak juru empok.
21.
Yening
kolok saking mala ipun metu, melog melog sane nguni, solah ipun tan paitung,
yening sakit busul malih, dumun gemes nigtig wong.
22.
Sakit
ledeh malih beseh kancan ipun, gemes ngompas sane nguni, sakit ngrapa malih
pangguh, ne malu gemes ngaplagin, sakit kulit patros.
23.
Yen
kahangan tumbuh sakit naring purus, jadma nakal tanpa tanding, samara dudu
ngeliput, ipun maksa manuronin, ngejuk ngapus idep nyolong.
24.
Yening
wandu saking purus lintang kimud, ngambil anak durung kelih, nika iwang sane
dumun, inggih kadi ragan beli, engsek dane Gede Elog.
25.
Kancan
mala gudug basur perot rumpuh, miwah sane jriji lebih, sengkok darih sakit parung, borok tan keneng
tambanin, polih upahne apecor.
26.
Sakit
panes beteg mejen miwah ketug, ngacuh inguh lengeh malih, ngebus ngetor dingin
nguhguh, iwang ipun sane nguni, nyakitin sekancan buron.
27.
Ujang
titiang narane sakit buduh, sane dumun mutat matit, ngemademang tan pahitung,
maak megal ngemaling, miwah solahnya ngagendong.
28.
Malih
buduhne ujangan tur mamiut, masang tuba miwah cetik, masang desti leyak neluh,
mirat dane mlog mlogin, turun kelas dadi buron.
29.
Iwang
iku nora kena malih tebus, wet jagat manepasin, nika bekel tuun nganggur, dini
jani pasingkuhin, miwah penyakite gandong.
30.
Krana
kadustan raga dustan sane dumun, kaculigan culig nguni, krusuh anerusuh dumun, wantah
dadua pikul jani, pasingkuhin muang sakit pondong.
Puh
Demung
1.
Demung
anggen nyambungin, dane Gede mami tuhu, nulia dane nyabda aris, malihin adi
ayu, indik dana tulung urip, punika jua dewa baosin.
2.
Ni
Puyung nyaurin, solah dana atulung, naring kadang kulo wargi, solah balian
tiwas punggung, nika beli jua marginin, nika solah dukun polos.
3.
Durus
beli tampi, dane Gede mamuun, solah anak malianin, miwah ipian uniku, pirasat
manusa malih, tunas titiang tigang soroh.
4.
Anggen
matresnain, nyama kadang kapungkur, icen titiangne jati, sumasat adi nganyud,
pang suud wekas numadi, sangsarane pacing pondong.
5.
Nugi
katuturin, ring Dane Wayan Puyung, uduh beli awas jati, tekaning anak rawuh,
ngalih balian ngelah sakit, yadin dangan miwah abot.
6.
Awas
rasaning jati, linuhing bongkol gunung, iring gunung kanan kiri, ayua lunga
matulung, ala temahing pati, pingit tehakena apang tuwon.
7.
Rawuh
pun majinjin, solahe nyangkeling bahu, malih ngusap rerai, sampunang jaga
nulung, kojar nyane mangguh pati, nora kena beli gageson.
8.
Candra
kepadasin, muang awas ring sasuluh, yening katon peteng jati, ayua pacing
anulung, gantin lacur temah pati, yadin wewayangan sondoh.
9.
Cocokang
ring hati, ring wewarangan maungguh, dina wage pun majinjin, dengen milara iku,
rauh ring dina pahing, kala buta pun manyompot.
10.
Dina
pon majinjin, pitarane malungguh, yening
teka nuju manis, dewannya mapisendu, bisamane tan ke taurin, irika kalaku
ngalukon.
11.
Nuju
kliwon malih, anak atakon rawuh, bekel menyakitin, pala karmannyane rawuh,
catur gumine carunin, pangantebe nyatur polu.
12.
Dados
beli dulurin, mungguing tetamban ipun, miwah japa mantra malih, ring tutur
sampun mungguh, ring kecap buda kecapi, adungang irika cocok.
Puh
Ginanti
1.
Kancaning
balian putus, ginanti anggon nyambungin, nutugang tutur puniku, ne katur ring
ragan beli, indik ipan titian uningang, pireng tatuannyane ngipi.
2.
Yen
pandita ngipi pangguh, punika kalintang becik, yen musuhe teka ngrusak, mertane
tunan kanin, yen anake ngipi memitra, sida karya manggih bati.
3.
Yening
anak ngipi buduh, penyakitin maninggalin, yening kasuargan, umur panjang ayu
panggih, yen ngipi mesalin goba, rabine maoka luih.
4.
Yen
masumpah kawon pangguh, yen sedih jroning ngipi, manggih seneng sang nyumpena,
yening anak ngipi mati, nemu sadia jadma iku, sandang sai panggih.
5.
Jrone
ngipi pun matutur, naring anak sampun mati, karyannyane tan purudan, mangipi
dadi bupati, preta kejana manyumbungang, tan mari ngucapang becik.
6.
Memarekan
ngipi luwung, nika pacing sugih pipis, yening ngipi makoratan, kelangan jaga
kepanggih, yen ngipi dados pandita, manggih pangkat sane tinggi.
7.
Rambut
panjang ipian ipun, tanda pacing polih rabi, yening ngiber ring pangipian,
walesan ida hyang luih, yen ngipi tatunin anak, olih arta miwah rabi.
8.
Yening
ngipi buta ipun, cendek tuwuh jaga panggih, yening ngipi kutang timpal, katah
laba jaga panggih, yening ngipi jenggot panjang, kasukane jaga panggih.
9.
Yan
megunting ipian ipun, utang bunta sami, yen metali ring pangipian, nika anak
genda widi, nugel rambut ring pangipian, jaga palas pun merabi.
10.
Yen
ipun ngipi melalung, kancan keweh telas sami, yening ngipi awak bawak, pocol
sami sing kardinin, yening ngipi lempag anak, sakit bara jaga panggih.
11.
Ngipi
buta matan ipun, kaludan bongol ring kuping, sangsara pangguh stata, sapunika
kapuput mangkin, beli Gede tutur titiang, pirasat jaga nyambungin.
Pupuh
Pangkur
1.
Tembang
pangkur mangucapang, indik pirasat mangguh ring lalaki, yening bang carman
ipun, bedohos tan jangkayan, pelung ireng, jadma ika kulit ipun, jadma jahat
lintang bobab, nora nyandang kagugonin.
2.
Yening
carman anak nyandat, semu dadu lintang jemet mepekardi, kulit putih tan rahayu,
muang rambut ireng akas, lintang becik, solah ipun nyandang gugu, rambut hitam
semu bang, turin ingel solah becik.
3.
Yening
rambut hitam pisan, nika jadma lintang pageh sujati, geles langah rambut ipun,
nika wang kesakitan, rambut ingel, semu bang rupan ipun, jadma beler turin
bobab, blog yang rambut kriting kuning.
4.
Malih
tendas gede kocap, halus budi bebaos taler becik, yening sedeng tendas ipun,
becik wantah punika, yening duri, tendas ipun wastu jantuk, jadma belog iku
ngaran, kantuk kaap iku becik.
5.
Tendas
cenik tuna akal, gidat linggah ririh memaos miwah mikir, yening gelel gidat
ipun, nika wong kapitresnan, tanpa wat, gidat linggah bedoos iku, ngawe ieg ia
state, gidat cenik belog mamunyi.
6.
Gelgel
cupek naring gidat, sakit hati muang sigug ye mamunyi, yening gelgel wat nyane
liyu, wong iri pariceda, yening tegeh, naring tengah gidat ipun, jadma bedoos
tan jangkayan, alis lumbang cepet ngarti.
7.
Alis
hitam asedengan, lintang cukup jadma ika mengarti, alis lantang wera bingut,
bulun alis samah panjang, nagkeb mata, ika jadma lintang mauk, alis lantang bulu
samah, nutur samah tan pedaging.
8.
Alis
atep ring lelata, kereng misuna turing tempal mamunyi, alih tegeh bongkol ipun,
ajum nyane tan perah, alis bawak, pariselsel pati sadu, panjang nyelikur
alisnya, jadma wera malih lengit.
9.
Amunika
ujang titiang, indik pirasat puputang ne mangkin, bekel jadma ala ayu, nguda
raga nguerayang, nora patut, nyeda anak miwah ngajum, ring sacor ring kuta
manga, inggih sami nika kari.
10.
Gede
Elog lintang ledang, pametang sorohing pengarti, nulia Gede matur halus, duh
Wayan dewan titiang, durus mangkin, lanturang idepe mantuk, lunga jaya mantuk
jaya, ampura beli nundungin.
11.
Kanten
ngambil rarapan, sarwa sutra kamben baju pesalin, bungkung inten manik katur,
membeh slake limolas, pada nyukanin, Ni Wayan nampi pitutur, dauh kalih mangireyang,
mepamit raris memargi.
12.
Tan
ucapang ring jalan, lampahnyane nugi rawuh ne mangkin, naring pondok karang
suwung, meme bape menyapa, slamat dating, nyai Wayan sugeng rawuh, musnan dewa
kadi jirna, widine asung nyayubin.
13.
Okan
nyane raris nanggal, lintang sadia inggih bapane mangkin, indik titian mangguh
ayu, ana ring pangungangan, lunga jaya, yadin mantuk olih sangu, rarapan
limolas leyar, bapane kendel nanggapin.
14.
Wayan
Puyung wawu negak, duk punika ring dinannyane mulih, kancit wenten anak rawuh, dadianya
luir pajogang, sang brahmana, saking kota saha samun, parab Ida Komang Suang,
karya nyudagarin sampi.
15.
Rawuh
ida tanpamengan, tabuh getar srenggara sai manis, adeg lanjar turing bagus,
manyentekang kawidagdan, ring margi memanggih arti.
16.
Mengasorang
anak lanang, kabiyaya, antuk pencane mamunyi, ujar katah sampun pangguh,
ngawinang jengah manah, jani raga, tos brahamana kasub, ngandel rupa yadin
naya, yadin munyi tong kapijig.
17.
Lintang
sugih alap-alap, paribasa katah iraga uning, ida punika mangkin rawuh, ngawas
goban Ni Wayan, mateteger, antuk ringgit liamang atus, ka gunung ida mapikat,
Pan Puyung gisu nyagjagin.
18.
Nyapa
saha sasampuran, mapitaken durung pisan titiang uning, sang brahmana nimbal muwus,
tosh yang brahmana wangsa, Komang Soang, kabiyaya saking sampun, saking
asamungara, katuran raris malinggih.
19.
Wayan
Puyung raris imang, manyuguh saha ngaturang palinggih, epot dane namiu ditu,
maling malinggih ngarepin meja, dane wayan, seken manunasang ditu, netes
mungguing linggih ida, tatar sami kebaosin.
20.
Ida
Komang ngon pisan, ngawas dane Ni Wayan Puyung Sugih, cocok mantuk naring
kayun, ngulangunin ring manah, pan ni Puyung, mapitaken sada guyu, napi ratu
kadi gata, Ida Komang menyaurin.
21.
Hyang
dadi sudagar besar, naring kota sah sampun naring dibi, nuku banteng terus ka
gunung, tedunang kebahita, nora mangguh, kaget dini mangkin labuh, tulungin
hyang manyorotang, guyu pan puyung nyaurin.
22.
Titiang
ngadol banteng luana, tinggal muda berharga seratus ringgit, tetep harga saking
dangu, boten kengin ipun tawar, I sudagar, ngardi ida jroning kayun, cutet jani
bape wayan, tinggarang jua lamun jati.
23.
Wayan
puyung kimud jengah, mamirengang nulia dane mepamit, ke pancoran menyangkil
jun, sambil dane makramas, kawantunin, bebawose kocap ditu, bape Puyung
manguningang, kadi indik lamun jati.
24.
Pianak
titiang sesapian, kaping nem makurenan budal mulih, kari bajang titian purud,
yadinke kasumpahan, Ida Komang, kayun ida kadi nudut, lamun jati idep bape, Ni
Wayan lamun ngenyakin.
25.
Bape
puyung mageluran, uduh Wayan keblesang awake gelis, dane Wayan nabdab pusung,
mesalin sarwa anyar, magegandan, sarin ketaki merik ngalub, raris medal nampa
canang, tur nyelempoh menangkilin.
Puh
Sinom
1.
Solah
nunas lugra, anteng langah carma kuning, durus ratu ke mecanang, Ida Soang
menanggapin, Ni Wayan munyine manis, untu sentak semu kenyung, cingak natit
lintang pangan, renoh Ida Komang mangkin, kadi dudut, lebur luir pasepan timah.
2.
Ida
Komang lintang osah, menek tuwun mangulingling, raris ida mangendika, uduh
Wayan buka jani, tulung sang idepe sudi, duduk beli ajak ngubu, ayahin beli
ring pamereman, yadin dahar sahi-sahi, aja takut, mebantang limang atus leyar.
3.
Upakarane
puputang, makesami puput dini, dane Wayan kenyung nanggal, titiang ngiring
uling mangkin, Pan Puyung epot ne mangkin, nguling kucit aji siyu, anggurane
pade teka, ngawe anyang manulungin, miwah tum, lawar getih tuak wayah.
4.
Sore
puput upakara, ngantene tatabang mangkin, olih men Puyung punika, miwah
paleluar sami, anggurane pade ngiring, nunas rayunan dane ditu, mesadegan tuak
wayah, tepuk tangan lan nyuryakin, pada nginum, meset guling miwah lawar.
5.
Dane
Wayan dabdab ngucap, ratu ida Komang mangkin, durus pireng atur titiang, dase
sila katur mangkin, rarangane makesami, solah nganten mangda adung, brata
kemitan solas dina, iring titiang uli mangkin, solah patut patemune luir
pandita.
6.
Wayan
sampun manggehing brata, samara gama lintang luih, nganut kecaping agama, teges
nyane ngaran becik, agaman pandita luih, sadian titiang aget ratu, ngadakang
putra sesana, yadin lanang miwah istri, lintang ayu, maputra sayuban jagat.
7.
Ne
lanang bengong mirengang, emeng beli durung ngarti, napi dangingnya punika,
durus Wayan mangaturin, ujang sami wiji wiji, Wayan Puyung nulia matur, pireng
ratu sami tatasang, sampun gawang menampenin, yening bingung, kapungkur ratu
ngabotang.
8.
Tatiga
lawange lepas, saking solah idep munyi, punika rurunge lepas, ngalindeng ring
gumi dini, adase sane ngentasin, empat saking tutuk metu, tiga metu saking
manah, tiga saking solah mijil, among ratu, selid sanje nika elingang.
9.
Teges
nyane iwang ngucap, mauk banggras mamisuhin, mapisuna rawos kasar, nika iwang
saking lati, mayus tempal iri hati, iwang saking manah iku, iwang solahe
ujangang, maak megal menyakitin, ngadu sawung, ngemaduang mangutang utang.
10.
Sane
lanang raris nanggal, yening manggeh ngemarginin, napi pacang pikolihang, Wayan
Puyung menyaurin, kecap samara gama luih, ageman penganten baru, solas dina
mabrata, mangastawa jirna murti, mangda mangguh, putra luih mautama.
11.
Sampun
langkung solas dina, wawu kengin ngalap rabi, taler manggeh solah darma, dase
sila mangda eling, nika payas sang adi luih, selid sanje siang dalu, ratu mijil
naring kota, bilih ratu wikan sami, kancan ipun, pidabdabe kamanusan.
12.
Yasa
kerti brata tapa, drana yoga lan semadi, weda sruti japa mantra, inab ratu
sampun uning, Ida Komang menyaurin, brek tusing beli tahu, yadin magenah ring
kota, kadong dudune demenin, saking sampun, nyudagarin wewalungan.
13.
Wenten
waneh sasenengan, bebasan kidung kekawin, yadin kancan paribase, mangembat
prekara malih, solah satria lintang wani, ring payudan nora kengguh, Ni Wayan
mesem angucap, uning mawos nika becik, inggih ratu, solah sang brahma nawangga.
14.
Naring
tutur panggih titiang, iwang ida nyudagarin, turunan saking pandita, inggih
patut olas asih, kedarmane sane jati, amongan sang mraga wiku, weruh ring
daging japa mantra, kancan kanda taler uning, dados guru, anggen patirtan
jagat.
15.
Ida
Komang raris nanggal, krana iwang nyudagarin, duaning beli kari ulaka, inab
tusing ada pelih, durusang adi saurin, wiji wiji wilang dumun, Wayan Puyung
raris nanggal, bawos ratu saking aris, naring kayun, ring raga banding
bandingang.
16.
Yening
ratu pet adola, becikang ratu bawosin, napi ledang pekayunan, rasayang ring
kayun mangkin, yadin tong uning mamunyi, manah ipun nora dudu, inab patuh ring
manusa, jiwane singidang sai, apang hidup, kari ipun noltol uyah.
17.
Malih
sinah antuk titiang, watek dagang mauk sami, mangunjukin antuk puata, solah
nyane ngalih bati, Ida Komang ngaku aris, iwang jati saking dumun, ngalih laba
ngadu daya, antuk solah ngalih bati, nugi uyut, sambil ngajeng masadegan.
18.
Atayub
minum inuman, wenten punyah dangklang dingkling, ade ngacuh ade mencak, wenten
ngigel kasuryakin, katah mangkin yan bawosin, solahe ring karang suwung,
wengine tan kaucapang, tatas semeng sampun nampi, duk puniku, sampun mijil sang
hyang surya.
Puh
Dang Dang
1.
Glising
tutur kocap ne mangkin, Wayan Puyung, epot meratengan, iwak sambel miwah
jangane, kacang goring lan tum, sesayuran pencok pangi, puput dane meratengan,
lan masoda sampun, inggih ratu jua durusang, sinampura, aturane sok maciri,
srenggara mengaturang.
2.
Ida
Komang Soang kenak ne mangkin, mengajengang, iring dane Wayan, mesanding reke
linggihe, ah gusti saha kenyung, inab nora manggih wici, wedange tan tandingan,
manying solah guyu, puput sampun mangrayunang, tan ucapan, wengine sampun
ngentosin, Ida Komang mangendika.
3.
Duah
Wayan sambungang jua malih, inggih durusang, anggon tangkis megadang, mangda
lipur ke isenge, Ni Wayan mapitutur, manimpalin kadi yukti, inggih ratu Ida
Komang, indik ratu tulung, mangemban prekaran anak, taler iwang, mangubuhin
corah lengit, ngaraning guru droaka.
4.
Upayan
ratu ngalih pipis, sang tulungin, hajar mawi kanda, lintang maok pikolihe,
miwah sane bawos ratu, sura dira ring hajurit, satria tan kepangpangan, uyah jatin
ipun, singgih ratu mangasorang, nugi banggras, ujang daging maka sami, ujang
Ida Komang Soang.
5.
Sumawur
Ni Wayan Puyung malih, solah dabdab, kenyung nulur cingak, saha manis ujar
dane, yen ngamejahin musuh, uning ratu megawenin, punapi anggen jiwa, ngurip
sane mampus, ngentos napi anggen lakar, yadin iwang, wenten patut saking nguni,
punika ne bekel jagat.
6.
Banget
pisan titiang mamoyanin, anak wanen, bisane ngematiang, napike binan uripe,
jiwan raga tan dudu, jiwan anak buron malih, lamun tan uning mekarya, duh
sampunang ratu, tulen bani ring hukuman, nika ngaran, anak getap manumadi,
rihinan ngilidang jiwa.
7.
Tri
punika ngaran tiga sakti, punika ene, sinanggeh satria, juru natingin yudane,
selid sanje ngelawan musuh, lemah wengi pun metanding, kaucapang ring jagat,
wani ngelawan musuh, nika musuh naring awak, ripu dalem, nika jati mula ketil,
yan jadmane ke pademang.
8.
Iwang
wantah titiang mamidenin, nyandang pisan, sad ripu punika, tegul geseng ring
anggane, sabilang mentik puspus, ngaran legaweng ajurit, turah mangkin ngaran
letnan, menandingin musuh, muang sol dadu gada gada, mangalamat, ring sekala
silih ungsi, parikosa metandingan.
9.
Nikel
tuwi keweh satryeng jurit, naring awak, bandingang ring sekala, tuah tatiga
sanjatane, jeg ngagem nora tuyuh, ngran tumbak panah bedil, mamunyi tan
uduhang, yadiapin lumaku, lan makeneh padidiana, nika ngaran, bayu sabda idep
jati, solah munyi manah iwang.
10.
Punika
anggen sikepang sai, patitisang, solah mawiweka, yadin memanah, ayua age,
makruna semu luwung, tindak idep adung sami, kadang wargane ledang, nyingak
miwah ngrungu, kapulut adung nuwutang, yadin corah, sigug tempal pun mamunyi,
menganutang solah darma.
11.
Nika
anak satria jati, mawibawa, luih ana ring jagat, ngejuk musuh sarwa enteng, ne
galak ipun manuh, mula rengas eboh sai, muang ne maupas pangan, nulia ipun
buntu, musuhe tumuli kadang, kapi tresnan, ngambah pencar olas asih, tumbak
bebaru ngaran.
12.
Limang
peteng suene sampun mangkin, sampe semeng, Ni Wayan mesatua, ne lanang sirep
kelalen, puput meratengan sampun, mangan nginum tan bawosin, wengine kawuwusan,
nampi pukul kutus, ipenalikan masuara, inab ngadokang, maglendeng pun manitir,
gagesah nganten anyar.
13.
Ida
Komang ngucap saha jengis, uduh Wayan, yening jati pradnyan, maguna kadi
ortane, ne jani suba adu, luih kawisesane nyai, jani suba centokang, koja suba
nutur, tani idong pati babat, pada terang, sadu arep ngajak beli, kagunane
adokang.
14.
Aguyu
Wayan Puyung nyaurin, ratu titiang, inggih manegarang, nagingin kayun ratune,
kadi luir karsan ratu, wantah nuut luir inapti, ditu pada maubaya, telung wengi
siang dalu, janjin nyane Nyai Wayan, asing obah, makta raga jroning janji,
asing kalah mangda nyerah.
15.
Jam
kutus tibakang mangawitin, yening titiang, pade pet kandapan, keni guna
pangasrene, raris obah kapulut, dase sila puah sami, miwah brata kemitan,
ngiring sami apus, nyerah titiang angga jiwa, muang kodagang, ledang ratu
titiang ngiring, diastu mangemasin pejah.
16.
Kasor
ratu nora mamintulin, inggih kuciwa, guna muang pangiwa, ngingsir titiang
premangke, ubaya adung ditu, angguran katah nyaksinin, saduk ring dina punika,
wengi nanggal sampun, pukul kutus mengawitang, luir ubaya, pada matek guna
sandi, pada meneng selat meja.
Puh
Durmanggala
1.
Lintang
umung suaran cekceke magrebiuk, Ida Komang mangkin, magimeh matekang, aji
samara tantra, guna sampun mikolihin, ne sampun liwat, tong tahen mamindehin.
2.
Pangrong
bayu malih kanggen magorogang, nawut Ni Wayan Puyung Sugih, ping tiga milehan,
miwah rambute amputang, luih pangiwa aji wegig, masuku tunggal, nguncar mantra
kemik kemik.
3.
Wayan
Puyung ring paturun manerima, meneng ngincep ring hati, manyuklayang manah,
wasuk wetuning adnyane, temun adnyane resuari, suci dumilah, langgeng Ni Puyung
Sugih.
4.
Ida
Komang ngawewehin manibakang, pamugpug guna malih, lan panangkeb jagat, duang
wengi duk punika, Wayan Puyung taler kalis, tan kasengkalan, luir gunung tempuh
angin.
5.
Wayan
Puyung lan angkuh mangucapang, ngujang base sasimbing, kruge ring ambara,
krugkrug lakar mangujang, sampi ngipuh mangenggotin, tui angkab angkab, solahe
ngeresing hati.
6.
Saja
nempuh ane keto pidan pidan, ne jani ape melurin, angina uli kota, ka gunung
ngodag odag, Ida Komang lintang sengit, nampi das lemah, nguncar mantra
ngualinin.
7.
Pasuakan
sekar putih anggen sarana, ngrangsuk ratna menggali, pangeger piolas, punika
katibakang, buntu sami tong mintolin, telas matah punah, luir ula mangimbuhin.
8.
Kala
ditu Wayan Puyung ngualekang, pangringkes guna sandi, agelis katibakang, luir
minab embah pencar, gindil manunggal ne mangkin, jeg manyerah bayune kauyup
sami.
9.
Luir
ipun ular senduk kasatan upas, simbuhang telas sami, luir batu timpugang,
nempuh gunung malih tulak, sane nimpug kalipetin, kras manimpugang, saget ia
menatunin.
10.
Dadiannya
kantu linggih Ida Komang Soang, ngutang raga a wengi, benjang endag surya,
metangi kadi edan, ucapane kadi panji, magegambuhan, ni galuh karum rumin.
11.
Manesekang
ngusud usud tur mangaras, kagiat Wayan Sugih, wawu tinepakan, raris ngampak
lawanan, tulung tulung kakepungin, ring sane lanang, Pan Puyung nedeh
ngepungin.
12.
Sareng
katah mangejukin Ida Komang Soang, ada ngumad ngerebutin, gelis kemem ring
tibuan, kembarin sareng katah, kasuen dingin wawu eling, naring raga, ring Ni
Wayan melaku pelih.
13.
Wayan
Puyung nora dane manerima, netepang kadi janji, Ida Komang kagiat, premangke
tan sangkean, matinggal sambilang sedih, slanting jalan, pari sel sel lintang
sengit.
14.
Peteng
lemah Ida Komang mangupaya, jalan ngalih desti, raris budal ke kota, tan mari
kaduhkitan, wantunin tuturemangkin, seyos ucapang, saking pebengan gari.
Puh
Demung
1.
Kocap
crita mangkin, satrya lanang, Ngakan Gede Sunia iku, gawene maburu, mapikat
kancaning kedis, saking banjar embang, polih bati ringgit satus, labane
madolan, paksi titiran becik, kudang tiban manutupang, ngadol titiran
ngatengkung.
2.
Ring
pasar olih orti, klintang mender, mangrungu Ni Wayan Puyung, wetu idep ajum,
nulia budal sada gelis, mengaturin desa kebyang, jaga madik Wayan Puyung,
pupating rarimbayan, nujuang dewase wengi, biang dane Tanana panjing, upakara
sampun puput.
3.
Endag
suryane mangkin, nabdabang dokar, mamuat guling aji siyu, miwah ringgit satus,
tigang dokar gelis rumaris, pemargine matetumbragan, rawuh naring karang
suwung, nulia gelis kesapa, antuk Pan Puyung Sugih, raris nyungked manunasang,
sami tinggar tui matur.
4.
Puput
natab mejanji, kancan rarangan, sampun ngagem pada sanggup, Luh Puyung kajak
mantuk, sagrahan budal sami, naring banjar embang, kocap mangkin sampun rawuh,
wengi sampun nanggal, puput mangan agoti, ngakan gede mangandika, naring rabi
Ni Luh Puyung.
5.
Duh
adi Puyung Sugih, anggen pamurna, solah nganten bilang dalu, ne Luh nglasin
susu, napine dewa upadi, kewala ne ring luar, lega titiang ngusud usud,
yadiapin mengaras, du kapan titian pingit, sampun dewa mangimudang, susun
titian anggen panyelimur.
6.
Mabelat
bantal gaguling, ngedil dane ngisep susu, ngawas menek tuwun, tong sumandang
tigang wengi, antuk katuridan, kebus bara urat kaku, geseng samara tura, pageh
dane minehin, sinampura Wayan Puyung, sakeng pongah beli pesadu.
7.
Gelisan
titiang ngemasin, pacang antaka, kebatek hatine linglung, jati kadi dudut,
winaluya nonton sasih, agete kasundaran, sumasat ngunggahin gunung, dekah blak
layah, luir mekane pebalih, angganing nyangkutin lawat, glis titiang mangguh
ibuk.
8.
Melahan
suba jumunin, masangin daya, sepalan Ni Wayan asung, tumusang matutur, ne jati
masuk ring hati, beli pacang mangungsiang, Ni Wayan Puyung sumawur, duh punapi
dewa, ne nyukanin ring hati, titiang nyadia mengaturang, bilih dewa pacang
ngugu.
9.
Sane
lanang mamunyi, durusang Wayan, katur anggan paksi luwung, sane jaga lungsur,
jolot pisan manah beli, nika saking lawas, adol titiang krana untung, nora lian
ring manah, gawe masuk ring ahti, saking dangu kari bajang, karyan titian
ngadol manuk.
10.
Ni
Wayan matur aris, durus pirengang, carcan paksi sane luwung, yadin munyin
tengkung, niyan titiran nyandang pilih, ne makukup petak, sida karya sang
mangubuh, bulun selem ring blinbinan, malih ireng ring sisik, wisnu wisistra ngaran, sang miara mangguh
rahayu.
11.
Ingon
ingon preyayi, paksi titiran, bulun nyane semu biru, malih nyandang ubuh, matan
paksi semu biying, masorot luir mirah, alep jagat sane ngubuh, yening paksi
titiran, masebun naring siti, punika paling utama, janji sugih sane ngubuh.
12.
Sebum
nyane taler becik, keanggen tamba, rawuhing tain tanah ipun, anggen tamba inum,
kancan penyakite lilih, muang paksi titiran, mata kuning lintang ayu, tan
kirang sandang pangan, muang sane bulu putih, mustikan paksi punika, ingon igon
nata ratu.
13.
Niyan
paksi wisnu murti, ireng saking mata, terus naring blimbinan ipun, miwah kukun
ipun, dadi anak sugih pipis, dahating makaya, dadi tumbal paksin ipun, muang
jambul petak, mengaran pucak manik, dadi anak sugih beras, inggih nika nyandang
ubuh.
14.
Bulun
bawongnya kuning, sri ngembe ngaran, sugih pantun sang mangubuh, Ngakan ledang
mangrungu, sampun sami keni kagisi, benjang semeng lunga, mapikat luas ka gunung, sregeping takilan, muang engket
gandek malih, pemargine sada imang, munyi manis nembang demung.
15.
Sundarine
masruit, klangen pisan, menabuh ya gendang pitu, pangrebabe luwung, centakane
menambungin, digung neme sawat, manyulingang mapepetuk, puwuh edipadang,
crukcuk manguci, kedis curik kelangen pisan, kempul titirane ngatengkung.
Pupuh
pucung
1.
Sampun
rawuh, naring genah mikat kutuk, munyin nyane ngalgal, Ngakan Gede mapikatin,
wawu tedun, pangelebne lintang katah.
2.
Maren
ditu, sane masuara ngatengkung, kaget sampun ngambah, sareng patpat
pagulanting, kendel ditu, Ngakan ngambil mangenggalang.
3.
Raris
tedun, paksine kagrondot sampun, kendele kalintang, raris budal ngundit paksi,
engket ipun, pa cingcing miwah papikat.
4.
Sampun
rawuh, lintang kendel raris nutur, ngedengang pebaan, Ni Wayan menanggapin,
cocok ditu, sri tumpuk ni yang.
5.
Lintang
luwung, niki paksi nyandang ubuh, nanging nagih timpal, mangda adung naring
kucing, sane luwung, mengawinang sugih rendah.
6.
Kala
ditu, Ngakan Gede sunia muwus, lawutang Nyai Wayan, tuturang kancan kucing,
nyandang ubuh, apang sida beli nawang.
7.
Kucing
luwung, bulu item nyandang ubuh, suku empat petak, ikuh nyane bundel becik,
lintang ayu, sane ngubuh kaya jinah.
8.
Lian
ipun, kucing item naring lambung, nika nyandang piara, mangda buntel ikuh
becik, nyandang ubuh, widine state ica.
9.
Putih
terus, nanging belang tendas ipun, krama braya olas, ikuh buntel sami becik,
tuara ngitung, kancan bulu yadin rupa.
10.
Wenten
luwung, ngaran pandita lalaku, putihe nyalebat, manerus ring tulang giying,
sampe ikuh, terus kacunguh miwah tendas.
11.
Kuning
luwung, sangga buana ngaran ipun, becike kalintang, ikuh buntel belang ring
gigir bunder luwung, mangda selem bulune lianan.
12.
Kucing
bisu, bulune nora kaitung, ngembahin kasukan,
yening bulu item malih, taler bisu, wisnu murti dados tumbal.
13.
Belang
telu, watek dagang nyandang ngubuh, batine tan pegat, nika kucing lintang
becik, dadi inguh, rawuh pada matumbasan.
14.
Yening
mangguh, unyengan kucing ring punggung, yandin naring tendas, naring dada taler
becik, pilih luwung, ngawinang sugih sane ngelah.
15.
Malih
ipun, maka ciri kucing tidur, diastu naring bantal, pengangangge dastar lan
topi, lintang luwung, kalugrahan widi wasa.
16.
Pukul
kutus, puput ngajeng sirep sampun, benjang tatas galang, mapepikat dane malih,
dahat untung, sore sampun dane budal.
17.
Kabelinguh,
sane lanang lali ngitung, dina pengantenan, Wayan Puyung mangaturin, sawur
guyu, doh antuk nyanyimbingang.
18.
Dadi
ditu, gumine ganti mepalu, nguda tonden tanggal, kepangan patut ne mangkin,
lindu agung, kecag lait ngelungang likah.
19.
Smu
guyu, sane lanang ngidih tutur, eda jua mabladbad, yasayang beli ngalih kedis,
apang mangguh, kedis putih masuara melah.
20.
Sirep
nuwus, dane ngipi makulangun, sambilang mapikat, anyudang blabar getih, raris
bangun, mupu kembang terus mejalan.
21.
Doh
sampun, pemargine manyelupsup, memanggih taru kowang, duwur parung jurang
trengis, epak luwung, carang nyane matigehan.
22.
Ditu
mangguh, paksi titiran ngatengkung, raris masang pikat, pacingcing nitir mamunyi,
agelis tedun, masingidan ring umputan.
23.
Saling
sautin, wang lebane maren sampun, dewa gede ngewalekang, nui bakol jijih, sada
gisu, ngambil paksi raris munggah.
24.
Sue
ditu, mitbit paksi miwah bulu, negak dane nyadah, naring carang kayu ganjih,
adah untung, durus antuk limang leyar.
25.
Sami
hitung, ane jumah pitung ukud, adol sane benjang, yening durus nigang ringgit,
gebod ipun, slikur kapin lalima.
26.
Anem
likur, nyandang anggon atetuku, anggon numbas ayam, pitung puluh anggon bibit,
ne papitu, ayam jago panglumbahan.
27.
Taluh
ipun, nigang senti pun durus, sami mataluhang, dase ringgit keni ngesasih,
tigang tahun, tigang atus nem dase.
28.
Ditu
aku numbas kuda Sumba luwung, pacang pategakan, luas mapikat ngalih kedis, luas
ka gunung, micig icigan.
29.
Kendel
agung, Dewa Gede Sunia ajum, lali kapin raga, manegakin camping ganjih, ngeyeg
ditu, cara manumplakang jaran.
30.
Makrebyuk
lung, mangenjotang terus maglebug, pejah sapisanan, tuara ada manulungin, tulus
lung, jiwan nyane sampun lunga.
Puh
Gambuh
1.
Ibuk
manah Wayan Puyung, telung dina lakine durung rawuh, pati takon sing jalan
majinjin, nora wenten anak mangguh, ditu dane bengang bengong
2.
Agelis
dane mesadu, maring matuannyane lanang wadu, lintang ingut saha semu tangis,
okan dewa durung rawuh, kaludan siptane kawon.
3.
Luas
dane mikat burung, tigang dina mangkin durung rawuh, tan pisan dane dados
ampatin, mapepikat kadong buduh, yan kapo dane kapingon.
4.
Matuan
dane manutur, kawon ipian bape nguni dalu, umahe kocap geseng makasami, telas
nora sida katulung, sedek dane mabebawos.
5.
Kancit
untudan rawuh, dewa Gede Sunia seda runtuh, makesiab Wayan Puyung manyerit,
ibuk ajin dane kantu, braya kadang sami gesu.
6.
Kulkul
di banjar bulus, banjare sami tedun mangeruruh, miwah kadang warga sami, genah
runtuh sampun pangguh, layon raris kegawot.
7.
Tan
kocapan sampun rawuh, pinunggel critane sedih ngungun, prestakaning sawa puput
sami, kapendem sampun ring kubur, nye I Wayan balu renoh.
8.
Nyolasin
dane sampun, nyasihin dane wantah puput, Ni Puyung matur dane mepamit, ring
matua jaga mantuk, biange sedih doho doho.
9.
Kalugrahan
jaga mantuk, dewan bape Nyai Wayan Puyung, wiadin Wayan mulih ayua lali, lacur
anggon bape mantu, tong nutugang dini nongos.
10.
Ni
Wayan segu segu, sandangane kitcen makta mantuk, katunas mepamit gelis memargi,
rawuh naring karang suwung, meme bape nyapa encol.
Puh
Ginada
1.
Napi
krana dewa teka, semeng rawuh kadi sedih, Ni Wayan angucap alon, mangda bagia
titiang ditu, lakin titiang runtuh pejah, ngalih paksi, asasih pitung raina.
2.
Bapan
nyane nanggal ngucap, nguda Wayan sedih kingking, amonto Wayan majodo, tapayang
awake lacur, masa kirang anak lanang, baya ganti, sesangin bapane puputang.
3.
Lamine
tan kaucapang, dane Wayan Puyung Sugih, ring karang suwung mamondok, kaget
wenten bangsa canggu, parab dane Komang Lawang, sampun jati, saking desa
wanantara.
4.
Meme
bape miwah kadang, sampun adung ajaga memadik, wengi puput mabebaos, benjang
semeng jaga rawuh, ringgit satus upakara, miwah guling, pemargine sampun
pradang.
5.
Wenten
sareng kalih desa, medahat lampahe sami, pemargine saking doh, sampun lingsir
wawu rauh, asune raris mecakal, mangelunin, wih jrone ngelah umah.
6.
Pan
Puyung sedek di natah, mongbong ayam biying kuning, mualekang megeguyon, ngajak
anggurane ditu, cingak tamiu sareng katah, menyagjagin, jro tamiu saking dija.
7.
Sambo
dana Komang Lawang, inggih titiang rawuh meriki, bangsa senggu saking doh,
inggih sarat titiang rawuh, nora lian saratang titiang, rawuh meriki, Wayan
Puyung tunas titiang.
8.
Sampun
tegep upakara, pesakapan muang guling, tuna liwat malih bawos, panukune ringgit
satus, Pan Puyung kedek ngrakgak, cocok sami, gelis ka meten mesalinan.
9.
Mudeng
batik mahebelan, kampuh poleng peluntur kuning, nyungklit keris dangan togog,
ngangkabin tindakane pesu, kadi patih tindak jangkrak, manguangsitin, jro mantu
durus menekan.
10.
Sareng
sami raris munggah, kesapa ana ring ampik, Pan Puyung lagas magrawos, rarapan
dadarang dumun, puput sami tinureksan, miwah ringgit, gulinge gede nyegagag.
11.
Unduk
nyane katuturang, jro tamiu sareng sami, pianak titiang mulih anom, nganten
kaping kutus sampun, rawuh mangkin sampun ping sia, sampun jati, polih jinah
sanga leyar.
12.
Bilih
kanggo juang durusang, peakapan ambil mangkin, de anglayang nimbal alon,
titiang nyadia mangelungsur, Pan Puyung ludin pianak, aja isin, Wayan bulan
mesakapan.
13.
Jangan
takut nerima waledan, pri satus keluar jani, bape ngadu ayam wok, jengah kalah
ane sangkur, kadong nutug kekalahan, sane dibi, gantas Nyai Wayan Medal.
14.
Wayan
Puyung dabdab payas, masekar ketaki merik, miwah sekare magempol, slendang
mayang manteng alus, makulambi sasulaman, wastra malih, sutra wili sasongketan.
15.
Puput
dane nandang payas, nampa canang raris mijil, tamiune kesapa alon, canange
sampun ke atur, malinggih marep arepan, sareng laki, namping banten pesakapan.
16.
Nganten
puput natab, tamiune majengan sami, Wayan Puyung raris mawos, rarangan
kaujangang ditu, muang solah brata kemitan, pireng mangkin, lakin titiang
Komang Lawang.
17.
Saking
Wanantara Desa, nyadia titiang menandakin, kancan rarangane abot, sane lanang
matur puput, Wayan Puyung raris nanggal, wenten malih, luir amongan sang
bujangga.
18.
Getap
dadi panjak sangsara, liyu anake mangapin, tulen anggona babonggan, ngalapin
woh ne rahayu, demen loba inget ingetang, mangrebuti ngawinang awak ke sasar.
19.
Ninutin
papineh kasar, becike ngatut akidik, waluya itukang tembang, dueg ngawe suara
adung, ngamong raga sampun obah, pituturin, anak bingung katunayan.
20.
Pade
tusing menganutang, I bingung nyandang
ejohin, jawat nundun antuk momo, yadin sugih lamun bingung, winaluya milu buta,
yan tinutin, nuluh rurung ke sangsaran.
21.
Ne
tuara hidup state, ke bagusan jegeg malih, ke sugihan hidupe reko, kakodagan
yadin agung, kapitresnan miwah kasukan, yan pinehin, tuara pageh mangodagang.
22.
Waluya
bikase bajang, toya membah saking adri, kagungane yening bawos, waluya buk
naring suku, kasukane yang umpama, yan pinehin, toya putek makewelan.
23.
Sapunika
beli komang, umure sama ring tatit, uripe ring jagat bawos, kadi toya membah
manerus, boya malih jaga tulak, luir urusin, umur membah tan pegatan.
24.
Komang
Layang raris nanggal, jolot kapin tutur adi, jati beli lintang ngon, brata
semadi beli ngelungsur, sapunapi luir rarangan, kesaurin, Wayan Puyung
manuturang.
25.
Pretama
matetimbangan, nora nyandang katempalin, suka duka kaping pindo, katrima
kancaning rawuh, tan waneh ring daging jagat, sampun katrini, ping empate ngala
ala.
26.
Kaping
lima mengaksama, male manah sai sai, yadin memangguh kawon, kaping enem laksana
patut, kaping pitu nyama braya, katresnain, sumur hidup tan purudan.
27.
Kaping
kutus pageh manah, nora telag ketandakin, kaping sangane kebawos, tan sah ulat
manis harum, miwah manising pangucap, dase malih, takut ngekoh nora nyandang.
28.
Malih
wenten katuturan, tatiron ana ring gumi, padana pretama bawos, kaping kalih
mangda tuhu, pitra rejan dewa yadnya, tiga malih, solah pageh tepet pisan.
29.
Ngastiti
siwa tepetang, kaping empat ujang sami, kaping limane kebawos, maweh eling
satuwuk, enem amunggeling indria, pitu malih, idepe luihang state.
30.
Kaping
kutus galang awak, kaping sanga meneng sahi, sang bujangga sane ngamong, kaping
dasane kawuwus, ping tigane araina, ye mabersih, nepetang solah pandita.
Puh
Semarandana
1.
Bebawose
puput mangkin, Wayan Puyung kepamitang, tedah sampun saking pondok, rawuh
naring wanantara, wengin nyane tan ucapang, bilih wenten pukul kutus, sane
lanang raris ngucap.
2.
Tuture
malih sambungin, kadi sampune inucap, lintang adi meled beline, iseng nganten
mangda punah, yen Wayan sida nyanggupang, indik kasuniatan iku, sane jati madan
pragat.
3.
Turunan
bujangga luih, sujati anggen titiang, nika wayan mangkin bawos, solas undag
tunas titiang, apang beli lantas mediksa, yadin upakara puput, enun titiang
ring kotaman.
4.
Madak
adi sida nuturin, titiang sanggup mamudalang, tumuli jua kari anom, Ni Luh
Wayan raris nanggal, indayang titiang negarang, Wayan Puyung mapitutur,
nyulurang indik mayoga.
5.
Tatuan
yama
sapuniki, momo angkara ketalinan, kancan karep sane kawon, nempah ring suka
sekala, ring watek kancan majiwa, tembahang idep rahayu, tulung kapin ke
sangsaran.
6.
Ne
ngaran niryama malih, di ping kalih kaujangang, asing gugu ring
manahe, punika ngaran agama, naring meru sanggah pura, smu citan idepe mangugu,
yadian lantarin upakara.
7.
Nyukla
idep mangastiti, hana ring sanghyang suksma, sampingang indria lobane,
yadin kapin kasugihan, raja druwe
kasenengan, tresnan idepe suci manerus, nganutang maring pangartian.
8.
Kaping
tiga
asana tui, caluh solahe margiang, yadin lami masang manahe, ngadeg
lungguh muang menjalan, yadin ngangge upakara, melaksana lamun caluh, ne
mabukti pikolihang.
9.
Kaping
catur ngaran mangkin, tali prana punika, raga jegjeg duk
manongos, sarodresti lannung suarya, wasuk wetuning adnyana, rupa tiga solah
laku, nuduk ngutang masedenan.
10.
Kaping
lima ujang malih, pretiara ngaran punika, ring wulu tengah wus nyimpene, ditu
lawut jang mekejang, isin jagate lupayang, I goda magenep bulu, nundun demen
getap murka.
11.
Enem
solah drana jati, pemugehan talin awak, tunggeng jati pangugune,
kecaluhan budi manah, tangkisin kasukan jagat, ne ngawinin sedih ngunggun,
pangugu anggen ngasorang.
12.
Pitu
Diana
kawastanin, pungsed idepe nora ginggang, nunggaling ikang pangugon, kahanan
purusa tunggal, meditasang cara budda, maka ngaran solah iku, kadangan bacakan
yoga.
13.
Bli
Komang durus pinehin, tingkah yoga pitung undag, laksanayang yadin abot, Komang
Layang matetegar, ngelaksanayang luir ajaran, biasa sampun kadi pitutur,
rasaning pawisik warah.
14.
Komang
Layang matur singgih, wus krasa luih panugrahan, malih adi yadin yadin abot,
durung waneh manah titiang, luir tibanin maha pawitra, suci idep titian nulus,
kasunganing sasupatan.
15.
Ditu
Wayan Puyung malih, undag kutus kaujangang, semadi niki wastane,resi
budda mepaica ida wantah gurun titiang, katunas ring karang suwung, mungpung
sepi galang pajar.
16.
Idep
sinang masuking buddi, semadi punika ngaran, luih suksman pageraksane, budi
luwung iku ngaran, manusa siyu sinunggal, arang sida sampe ditu, naring
pucaking pagrasa.
17.
Yang
ucapang naring bumi, nora ana bebandingan, duaning jati dudu omong, duaning
sampun kaomongang, yan rasayang dudu rasa, kadik midik bakat ambu, kadi manis
bakat kecapang.
18.
Rupan
nyane tong kepanggih, yadin panggung nora tawang, sane ngucap ya mangomong,
sane dingeh madingehang, sane ngambu kehadekang, sulit boya keneng pelut, yadin
nyingak kacingakan.
19.
Mawa
krasa buin rasanin, anak mengkeb suba ngenah, digedene lintang coloh, dicupeke
suba nyandang, lintang sukla nguwung jagat, alite kalintang saru, jagate tuara
menawang.
20.
Jadma
tong ada nyanggupin, manuturang sane tawang, doning tong ada tampake, yadin
munggah ring aksara, angganing patinggal ula, metampak ring tanah etuh, tuara
cepeng anak narka.
21.
Yaning
alih tong ke panggih, anak suba ada jumah, alih jumah suba diwang, delodin suba
dajanan, bedajanin ia blodanan, bedanginin ia bedauh, alih kauh bedanginan.
22.
Anak
beten beduurin, alih tuwun beduuran, anak tusing bakat cokot, ngawas kuping yan
upama, lindrin tuara krambang, anak dini alih ditu, habis tempo yan tuturang.
23.
Komang
Layang kasungan mangkin, luir pucaking pangrasa, jagat nora ana tepine, jati
luir kadi pawarah, kasukane tan tandingan, maputur kapin Luh Puyung,
manyocokang luir pangerase.
24.
Adung
bebaose mangkin, petang dina kang dewase, Komang Layang ngucap alon, encen ne
madan prelina, Wayan Puyung raris nanggal, tigang soroh katah ipun,
mangkin titiang mengaturang.
Puh
Megatruh
1.
Pireng
mangkin ujang titiang indik pageweruh, ujang titiang saking pengawit, kaping
arep wastan ipun, katrangan madan uppeti, yadin becik miwah kawon.
2.
Enem
soroh ne uppeti wantas ipun, bina rupa makasami, wit wong mina sato manuk, taru
buku enem sami, bina rupa sane bawos.
3.
Tigang
soroh kemulane wawu tumbuh, lekad naluh miwah mentik, petang soroh babon ipun,
geni banyu bumi langit, patemune lintang kawot.
4.
Damuh
suci wetun nyane raris runtuh, nem soroh dados sami, bekel nyane kasar alus, ne
meundag andap nginggil, tunggal jiwa miwah babon.
5.
Nggih
punika kaupti wastan ipun, sane
panca kodag sami, kamertayang pangan kinum, anggen kasukan ring bumi, alep ajum
dadi momo.
6.
Ne
ngodagang manusa ne pinih luwung, dewa betara natakin, panumadin pinih luwung,
kaya akal sugih budi, manumadi dadi wong.
7.
Nomor
kalih kang stiti wastan ipun, dening
jadma luhur buddi, dadi wakil sanghyang luhur, nandakin pangrasan widi,
mangodagang limang soroh.
8.
Sato
mino yadin taru buku, makesami titah widi, ngadakang magenep bulu, sekancaning
daging gumi, manusane pinih kanggo.
9.
Tukang
olah tukang aduk kakuasan ipun, ngala ayu lan matenin, beli Komang apang tahu, asal
usul kancaning urip, Komang Layang mapitakon.
10.
Napi
krana manusane pinih luhur, pada up uning mati, sapunika titiang mangguh,
durusang malih katurin, Wayan Puyung nimbal mawos.
11.
Babekelan
manusane pinih alus, banding kapin watek urip, pedum bekelan ipun, ke sasar
nora ke sami, bina ipun kapin wong.
12.
Petitisang
mungpung aget dumadi luhur, babkelan lintang luih, melaksana solah sadu, mangda
ya tan runtuh malih, kasar dumadi buron.
13.
Beli
Komang eling eling den pitutur, elingang bekele tunggil, sampun congah ngaku
aku, ngangkenin dudu pekardi, warisan saking tan katon.
14.
Dapet
ade kancan urip miwah tumbuh, kakodagan tong uningin, sangkan paran tuara tahu,
napet sampun tegep sami, kamertayang miwah anggon.
15.
Kasugian
antuk sami saking dumun, dija bakat tong minehin, awake rasayang malu,
tempuhang pangrase jati, ditu mare bengong kagok.
16.
Jadma
tempal pati begal nyalah angkuh, kaden kuasa padidihin, memademang tan paunduk,
kancan urip daging gumi, nika jadma hati buron.
17.
Tuara
tahu kawitane tunggal dumun, takonang malu pedasin, sangkan paran watek idup,
irika laku majinjin, mematutang ring sang katong.
18.
Manusane
ngrasayang awak tuhu, takut kaping Sanghyang Widhi, ne sugih dana satuwuk, nika
ngaran solah stiti, takut kapin tulah kawon.
19.
Nomor
dua prelina
kang sinebut, sandang pangan tunas
sahi, memademang watek hidup, prelina jroning hati, budalang ring mraga katong.
20.
Ngamong
raga idep buddi mangda patut, lemah wengi eling sahi, mematutang ring sang
patut, nika ngaran jadma eling, katurunang ring sang katong.
21.
Stiti
sahi prelina jroning kayun, nika hidup
jroning patti, ngaran patti jroning hidup, luir sawong manjingang keris, abot
repot dadi wong.
22.
Sapunika
solahe eling satuwuk, mangke hidup esok mati, mangke mati jroning hidup, apa ne
prelina sahi, nto suba madan keto.
23.
Poma poma
makeduman manusa luhur, ayua obah ngamong budi, watek urip sami buduh, dadi
merta mangepungin, ring jadma dumadi katong.
24.
Puput
sampun mapitutur dase dalu Komang Layang mangugonin, mangecapang daging kaweruh,
luir kasungan panji cani, durung waneh nunas rawos.
25.
Uduh
Wayan tulung sang mapitutur, kalih pawos ne kari, wiwit babekelan ipun, punika
jua lugrahin, miwah bukti sane polos.
Puh
Adri
1.
Semu
manis Wayan Puyung muwus, alus pangucape, beli Komang pireng mangkin, babekelan
watek hidup, pamulih anem puniku, jadma sato miwah iwak, paksi miwah taru buku,
ne padem tunggal adina, dadi bakal karatengang.
2.
Bulan
surya miwah jagat iku, dados pekakas nyane, dados geni saha banyu, ucapang apah
punika, umpama prabot jambangan, maka wadah ngrateng iku, nawa sanga maka
jantra, ngulig sang padem adina.
3.
Surya
nogong bulan iteh ngaluluk, mapiteh jagate, manginderin nemus sahi, nawa sanga
talin ipun, titah sang kuasa iku, kancan jiwa daging jagat………………dekdek alus tan
tandingan.
4.
Endag
surya ngawit ngardi sampun, pragat mupu kembange, kaping pitu kesaringin,
saking sor sampe duhur, embang gumine lapis pitu, pinih sisi ngaran apah, genah
kardine panyumu, punika ne paling kasar, mesaring wawu apisan.
5.
Rupa
dua ampase kasar alus, munggah ring akasane, dados bintang pakurining, nika
ngarang bintang damuh, wekasan tumuli runtuh, raris mentik naring tanah, taru
buku dados ipun, dados bun miwah padang, kasar alus rupa rupa.
6.
Jroning
apah embang wastan ipun, nyaring sarin nyane, wus ping kalih kakaryanin, sarin
nyane kukus alus, rupa kalih ampas ipun, kasar alus dados bintang, ring akase
ngaran nur, tiba dados kancan sata, naring jagat rupa-rupa.
7.
Kaping
tiga sarngane kawuwus, suwung arannyane, ngardi babakalan sahi, ampase taler
kasar alus, bintang damuh dados ipun, wekas naring jagat, dados mina naring
banyu, lekad nyane rupa endah, nagingin jagat makejang.
8.
Ujang
titian saringan ping catur, sepi ngaran nyane, ngardi babakal kasar becik, rupa
kalih dados nur, ring langit ampas mapupul, tumiba ke madya pada, dadi buron
weton ipun, rupa endah ngebek jagat, wenten naluh wenten lekad.
9.
Kaping
lima sunia wastan ipun, menyaring sarine, ampasnyane rupa kalih, dados kasar
kapin alus, dados planit bintang nur, tumiba ka madya pada, dados jadma kasar
halus, suka duka suarga neraka, pada ngaba papikulan.
10.
Limang
pangka yang numadian bawur, ceceh mayah utange, busan-busan manumadi, asing
soalh nora patut, nagih utang maglebug, dadi jadma mondong utang, ngaran karma
phala iku, iwang marga tedun kelas, tui ninutin solahnya.
11.
Ping
enem taya ngaran saringan ipun, wong sadu dadose, nunggal ampas nyane becik,
anak satria dados ipun, ring langit sareng mapupul, nika bakal sang metriya,
dados jadma ika runtuh, sasih tunggal nuju melah, manumadi buin apisan.
12.
Kaping
pitu saringane puput, tan ana ampase, jagat licin kewastanin, manutugang malih
tedun, nutugang dumadian ditu, kanda bang prekerti melah, katiru ring jagat
agung, kabiseka sanghyang buda, mantuk ida nganirwana.
13.
Aluh
mantuk taline maclamput, kasunia margane, metapakan surya sasih, nungkap taya
licin manerus, nunggil dados sanghyang ayu, puput nora buin menjadma, sapunika
luih pemantuk, Komang Layang manunasang, indik pancane bawosang.
14.
Wayan
Puyung malikin pitutur, alon pangucape, sane panca ujang malih, babakalan sane
runtuh, saking langit ikang nur, tedun wawu mupu kembang, nibanin watek tumbuh,
naring ebun taru padang, kancan mentik naring tanah.
15.
Panca
maha merta wastan ipun, nyusup entikane, sane catur ngulayanin, jadma mina sato
manuk, ngamet merta naring taru, kari damuh tan katonang, asing nadah merta
iku, wareg situh weruh lumampah, munyi manah mabinayan.
16.
Panca
mahabuta wastan ipun, nyusupin awake, krana bisa kemo mai, sama kapin ngerem
taluh, sayan lama wayah kumpul, mabinayan ring entikan, kaenggon ika ring damuh, krana tusing ya
mejalan, hidupnyane jati mula.
17.
Komang
Layang seken ngidih tutur, napi kranannyane, nora patuh rupa munyi, petang
soroh bacak ipun, jadma sato mina manuk, Wayan Puyung raris nanggal, nika karsa
sanghyang ayu, bina rupa bina solah, miwah munyi mabinayan.
18.
Gurun
titian rsi Buddi dumun, saduk ida ngicen, kocap sapuniki beli, mina buron miwah
manuk, tunggal rupa munyi adung, sami sane manuk kadang, nangken kesanga buang
ipun, kama mertane ngawinang, kari damuh ring deweknya.
19.
Suennya
a tahun wawu dados taluh, mentik indriyane, wayah dadi demen mijil, Komang
Layang naggal matur, bina sanget buron iku, banding kapin imanusa, nanggal dane
Wayan Puyung, sapuniki katatuannya, indik manusa mabinayan.
20.
Manusane
kitcen pinih luhur, ngodag daging jagate, ngolah kancan maurip, kancit ipun
momo agung, mangulurin basing seduk, tong ngitung kancan larangan, kanggen
bukti sane catur, lali kapin bibit tunggal, sane catur bakat bakta.
21.
Bibit
panca maha butha taluh, meteng ring burone, raga ngelah kaunjukin, gebog ipun
petang taluh, ring manusa ya mapupul, raris lekad pun mekejang, panca indria
wetun ipun, lekad nyane tan putusan, dadi demen dadi lobha.
22.
Dadi
murka takut lan buduh, kabuat ring jadmane, ngodagang satunggun urip, tan
pemasan buah ipun, krana abot ya mamikul, mayah utang ngalih utang, wekan sukeh
jaga mantuk, duaning ipun abot utang, krana gelis buin menjadma.
23.
Patut
jani mamilihin laku, eling ragane, tuture sahi ngalihin, duaning beli seneng
nutur, ulah sadu nyandang ruruh, indriyane jua tinggalang, seneng ngema
ngerusak hidup, hidup sato manuk mina, ngawinang momo angkara.
24.
Puput
titian ngaturang pitutur, indik dumadine, anggen sangu wekas mulih, jani mai
luwas menganggur, nodya jagat ala ayu, genah sakit maselselan, …….mangobah
ngajak neraka, mengawinang tuwun kelas.
Puh
Kumangbang
1.
Lintang
ledang Komang Layang menampenin, sami kasusupang, solah patut munyi manis, weda
sruti kepatutan.
2.
Mapodgala
lakarnyane jagat gelis, ageman bujangga, adung encep ring hati, dewasa sampun
cawisang.
3.
Sasih
kapat budan landep kamarginin, tanggal ping dase, adungan pretiti becik, sampun
karyan wuwusan.
4.
Ngudang
ngudang dadi dane lintang sugih, puput upakara, bebanten jaga mabersih, Wayan
Puyung ngabet karya.
5.
Kadang
warga nyama braya ngerauhin, saha tulung karya, tamiyunnyane tan kikitan,
makasaksi mapodgala.
6.
Pukul
dase kawuwus sampun malinggih, kancaning hebatan, hebat patung munggah sami,
pala lawuh sajeng arak.
7.
Ni
Luh Wayan Puyung puput dane mengarepin, jati anak pradnyan, nyapa tamiyu munyi
manis, cingak balut munyi getar.
8.
Tindak
lampia solah adung manyukanin, luihing maguna, sami kagok manyingakin, jati ayu
muang maguna.
9.
Wicaksana
pradnyan ring tatwa aji, linggih sampun bungar, sore dewase nampi, Komang
Layang mapodgala.
10.
Nyai
Wayan ngapotgala puput sami, linggih sang bujangga, kabiseka ne mangkin,
bujangga suniata angalayang.
11.
Solas
dina ramene siang latri, katah sasolahan, gong pencak gambuh baris, calon arang
makelemah.
12.
Sang
bujangga ngemanggehang tatwa aji, anggan pandita, raris nyukla brahmacari,
puput abulan pitung dina.
13.
Mangandika
ne bujangga harum manis, uduh Nyai Wayan, asung Wayan lamujani, luir asung widi
ada ring domas.
14.
Ledang
Wayan uadin mantuk sane mangkin, mulihe kadeha, Wayan Puyung matur singgih,
benjang semeng titian budal.
15.
Tan
ucapan bawose saling langkungin, dinaksinan satak, motor dos malih asiki,
pengaji satur leyar.
16.
Sarwa
sutra sandangane emas manik, haji satus leyar, endag surya raris memargi, dase
motor mangiring.
17.
Glising
kocap sampun rawuh dane mangkin, naring papondokan, karang suwunge kaungsi, pan
puyung lintang jirna.
18.
Manerima
pianak nyane jaya mulih, katah mararapan, pan Puyung klintang sugih, kasub
pisan naring jagat.
19.
Saka
wirya idepne Pan Puyung Sugih, angkarane libak, ngurung ayam tan kikitan,
liamng atus rupa endah.
20.
Saslikan
juru kurung pitung diri, sami pegajihan, tigang ringgit kang sediri, ngesasih
nampi pelaban.
21.
Kalungang
lungang ortane suba jati, Ni puyung maguna, muang palas pada nyukanin, saking
pradnyan wicaksana.
22.
Jati
kabar tempo kari buin ping kalih, nganten makurenan, geger trunane sami, miwah
agung bahudanda.
23.
Sami
muatang apang sida nganten ugi, nyadia ngawarisang, kasukane Wayan Sugih,
duaning putung tanpa kadang.
24.
Mengacepang
trunane lemah wengi, manyelikang dewase, di agete mapikolih, gelar satus
acangklongan.
25.
Kaden
sadia masang satus polih istri, ayu luih maguna, kasukane kawarisin, jangkak
jongkok dadi raja.
26.
Singgih
bawak yan uningang make sami, sang momo angkara, buddi aluh ngalih bukti, tuara
nolih paundukan.
Puh
Mijil
1.
Kocap
mangkin I penganggon kambing, mumpung ipun anom, I Wayan Kerud bisekan nyane,
saking desa abiantara jati, miring orta mangkin, luh maguna Wayan Puyung.
2.
Kocap
sore budal ngateh kambing, munyi ngalap kasor, uduh bape, kaping kalih meme,
demen tiang tong dadi pejang kori, kapin anak istri, kambinge jua adol dumun.
3.
Meme
bape gelis nyaurin, siapa wayan anom, sane manut ring idep wayane, Wayan Kerud
ya menanggal gelis, Wayan Puyung bibi, anak ayu sugih putung.
4.
Meme
bapan nyane adung mangkin, sanggupe duk ento, ne mani sami adol kambinge, mula
seket dados satus mangkin, honyang maka sami, anggon nuku anak luh.
5.
Nyadia
meme ngalih mantu ririh, meme mula belog, ngangsan odah sayan tong dadine,
dadia sirep kocap sampun wengi, semeng benjang nampi, palimunan sami bangun.
6.
Sareng
tiga ke pasar ngadol kambing, nyaruk durus reko, agung alit samian kambinge,
durus aji karobelah ringgit, ditu nunas sami, miwah guling aji siyu.
7.
Saking
pasar noris motor mangkin, telung ringgit telung benggol, pigi balik sarwan
motore, miwah sareng upakara sami, ngancab motor gelis, tan ucapang naring enu.
8.
Gelising
tutur kocap rawuh mangkin, rawuh tan pejantos, Pan Puyung nginyah ring natahe,
mabong bong sareng juru kurun sami, wawu nolih kori, tamiun nyane saget rawuh.
9.
Nyapa
tamiu kalintang aris, puput mabebawos, sampun ketampi pemadike, mebanten sampun
puput cumawis, adung lanang istri, pesakapan tatab ditu.
10.
Puput
natab ni Puyung mamunyi, janji nora sewos, kadi nguni luir rarangane, puput
ngayab ngelungsur sareng sami, jinah ketanggapin, sesarine ringgit satus.
11.
Pahilehe
sampun puput sami, tuture magentos, prabu luih puput sakirene, sayaga jaga
rawuh memadik, kabar sampun jati, istri maguna lintang ayu.
12.
Puh Demung
13.
Wuwusan
bupati, naring jati la kasub, ngaran prabu sasang carik, parikosa saking dangu,
ring satru tanpa kering, presama mangkin rawuh, mairingan tanpa jantos.
14.
Tan
jantosan prapti, ring pondok karang suwung, ngebel uyut ngewangsitin, rengas
Pan Ni Puyung, macebur nyapa digelis, ngencolang lanang wadu, tamiun nyane
tedun saking motor.
15.
I
kerud imang magedi, sareng Ni Wayan Puyung, ngancab motor sada gelis,
kabiantara manuju, kocapan prabune prapti, naring pondok Pan Ni Puyung, sang
prabu nuli metakon.
16.
Wih
Pan Puyung Sugih, aku wawu kacunduk, istri ayu kadi ratih, matinggal kadi gisu,
tuturin manira jati, Pan Puyung raris matur, ipun sampun nunggang motor.
17.
Ipun
sampun ke ambil, nganten karowang jalu, inab ratu memanggihin, duaning sampun
durus, mapengarga satus ringgit, kasep ratu rawuh, sang prabu ditu bengong.
18.
Kueh
limang atus ringgit kaicen Pan Puyung, pianake ayu tan sipi, gelah nyuang maksa
ne jani, raris medal Sang Prabu, nulia ida nunggang motor.
19.
Sambat
Pan Puyung sedih, mulisah gelar gelur, sudi ratu Sanghyang Widi, payungin madak
hidup, pianak titiang Puyung Sugih, miwah memen Ni Puyung, pada ngeling doho
doho.
20.
Lintang
ibuk sami, hana ring karang suwung, genjong tanpa jiwa sami, sumasat gumi wuug,
Pan Puyung bantat bintit, sukane pangguh pakewuh, melantaran mangguh kado.
Puh
Durma
1.
Ketug
linuh kalud ocak wening sagara, preciri ngegaokin, gagak masliweran, asune
magulungan, mangulun saling tambungin, kocap sang nata, miwah waduane sami.
2.
Magriyungan
motor nyane pada imang, ngetut Ni Puyung Sugih, raris katutugan, motore
katubruk rusak, Wayan Puyung raris kambil, ditu kabegal, kasambleh ikerud mati.
3.
Supir
nyane nulia ketes mangedampal, Wayan Puyung kerit jerit, di jalan krarianang, kacunduk
luir pajogang, maring Prabu Sundang Bumi, saking antah krana, mararian saling
takonin.
4.
Prabu
jatila nulia atanya, siapa kita angalangin, te kita wong paran, muang siapa
kang ngaran, Sang Sundang Bumi nyaurin, wong Antah Krana, aku iki mrabonin.
5.
Nyadia
aku memadik Suwung Desa, madik Ni Puyung Sugih, Sang Jatila nanggal, kaya apa
arep mua, yaning kamu wanen mati, aneng paprangan, mepagut temuh ne jani.
6.
Yan
Ni Puyung olih aku mangrampas, lakin nyane wus mati, yan kita arep ngalap,
preyatna juga kita, yan durung rempak aste kalih, sambawa kita, olih ngalap
wong istri.
7.
Sumiuk
tang sara wara luir warsa tiba, irika gelis metanding, saling ungsi maperang,
pada katahing wadua, ngalih ngepung len manyuligi, lian saling punggal, akueh
ngemasin mati.
8.
Sampe
dalu mayuda kuat tan rerenan, saling ungseng saling ungsi, maperang mahideran,
Wayan Puyung tan lingua, pati purug pati ungsi, tingalin maperang, pada sengit
metanding.
9.
Nglaku
laku nora weruh ring pejagatan, dane ngalas duk wengi, doh saking payudan, tiba
naring wanantara, tan pairingan memargi, nampi das lemah, ring tabih kayune
ngepil.
10.
Yuda
sapih pada mati medagan, panjak nyane pade jerih, melayu sisan pejah, wenten
nandang sangsara, daah duuh nandang kanin, tinggalin braya, nyelsel awak
padidiin.
11.
Meh
rahina semu bang sanghyang surya, kauban gungnam tipis, luir rudi rakta,
masrorot kadi membah, Sanghyang Surya inab sedih, nyingak pejah, Luh Puyung
kocap mangkin.
12.
Mangreremih
tengahing alas lintang sunia, sesambate ngasih asih, aduh meme bape, dong
cingak nguda titiang, mangguh lacur kadi mangkin, meh ngemasin pejah, sira olas
manulungin.
13.
Dewan
alas dewan taru tulung titiang, sangsara kasih asih, miwah buron alas, yadin
sang gruda singa, yan tan olas manulungin, durusang bakta, apang kai
mangemasin.
14.
Tigang
dina tigang dalu nyusup alas, muang pangkung jurang trebis, sampun kaliwatan,
kenas nyane pabrasat, paslenguk inab nyapatin, ring sang kesangsaran, munyin
sugem mangurugin.
15.
Manyelempoh
gepu dane nyusup alas, ne mangkin dane eling, maminehin awak, agete tutug
sangsara, suka duka sahi panggih, nto mula gelah, nyongkel kar tikulin.
16.
Mula
gelah tekain gelah tuah gelah awak, awak jani mengangkenin, mamondong sangsara,
nah ne jani tahanang, sane nguni melah tepukin, lega ring manah, dadua gelahe
sahi.
17.
Uduhe
awaknya ne jani sambut sambat, nyen sih buin lakar sadian, awak nyambat awak,
tuah idep awak sukla, ditu dane masila tiding, ngingkinang mangastiti.
Puh
Magatruh
1.
Masidakep
astannyane kalih sampun, mangrena sika mamusti, Diana yoga sampun puput, ana
ring jroning semadi, anyerah angga jiwa polos.
2.
Sawatara
wengin nyane madya dalu, nora liang kang inisti, resi buddi guru agung, jroning
buddi nirbana luih, sakedap nulia katon.
3.
Sabda
jati ring mantara tui karungu, Wayan Puyung aja lali, separan memangguh kewuh,
kewala rarapan eling, tan tulus memangguh katon.
4.
Kancan
keweh naring alas pangkung hanyut, embah agung kilap tatit, ring paperangan
lintang ribut, panah kadi hujan angina, masih dewa polih membon.
5.
Keto
jati rarapan nemu ayu, rarapan dewa numadi, nandur patut sane dumun, patute
sahi nyayubin, yadin dija dewa nongos.
6.
Sampun
durus dewa mangkin mantuk, mangka sabda resi buddi, Wayan Puyung nuas sampun,
manyipta ring jroning hati, nrima nugraha bebawos.
7.
Lepas
bayu eling dane tengah dalu, naring tengah alas sepi, nulia ngadeg Wayan
Puyung, manyingak polahe aris, irika nulia ngaton.
8.
Teja
galang ngabar abar endih murub, guruh nitir manulurin, inab matudingang rurung,
Wayan Puyung nyipta memargi, galang katon masorot.
9.
Panjang
galang kadi lemah kanten ipun, nika raris kemarginin, manuju kekarang suwung,
agelis lampahe ring margi, kocap tiba maring pondok.
10.
Wawu
bangun ditu bapannyane ditu mangguh, memennyane kagiat ninggalin, nyaup
nyangkol ngukut ukut, lintang kendel dados tangis, lanang wadon doho doho.
11.
Tarkan
ipun pianaknyane sampun lacur, okane ngaturang indik, bagia matemahan lacur,
ring indike makasami, naring margi
manggih kawon.
12.
Singgih
bawak ucape sang tiga iku, sampun lingsir sanghyang rawi, puput mangan pada
ditu, Bapan Puyung pada rim rim, nampi wengi mabebaos.
13.
Sinah
pisan aget wake tutug lacur, hitungan Pan Puyung Sugih, kujang nanang tuara
inguh, kadong sangka telanjur pelih, jalan suba jani stop.
14.
Ayo
ah eh memen Puyung jani suwud, I cening de bange ngalih, bilang nganten rahayu,
kadong benye suba sugih, onyang temokang di pondok.
15.
Uling
jani pamesuane jalan tutup, apang eda anak nganggurin, yadin madik apang takut,
dening raga suba nyepi, Ni Wayan nanggal bebawos.
Puh
Ginanti
1.
Yening
keto bapa mauk, winaluya anak cerik, duaning sampun madan ketah, sesangine
saking nguni, jagat minab sampun nawang, bapa kari mutang munyi.
2.
Ping
dase sampun ketahur, malih apisan ne kari, tanggun rawos semu dos nya, di alane
eda nolih, nika ngaran nika ngaran anak bobab, mutang ala ring hyang widi.
3.
Tulusang
idepe nawur, sampun bapa walang hati, baktin titian naring bapa, mangda mangda
nyusudang sesangi, dados titiang sareng mutang, nawur sosot anak lingsir.
4.
Tuah
sang kuasa srahin puput, angga jiwa srahang sami, becik aturang apisan, naur
utang aja makelid, meme bapa aja tulak, yadin mamrih merih becik.
5.
Karam
pakerti wastan ipun, yening pade tan taurin, wekas dados karma pala, dados
bekel manumadi, malih tawur ring wekasan, bapannyane menyaurin.
6.
Bapa
jati belog sigug, karma ika apa cening, Wayan Puyung menyatuayang, ala ayu
solah jani, hidupe jani nguanguahang, abe mati buin numadi.
7.
Krana
mangguh ala ayu, punika ne menagihin, luir anak matetanduran, nandur kayu
mabuah pahit, pahit poh nyane kalap, yadin ngalap wohnyane manis.
8.
Dening
raga nandur dumun, state raga ngalapin, nika ngaran jadma neraka, kardi ayu
suarga panggih, ala ayu wantah dadua, temokang ajak agumi.
9.
Bengong
bapannyane ditu, sumawur lamun majinjin, yening keto katuturan, bape minab
liyunan pelih, nandur solah naring jagat, Wayan Puyung menyaurin.
10.
Iwange
katah mamurud, solah iwang muah mamunyi, uning titiang saking suba, katah sane
salah indik, koh titiang mamirengang, dening bapa suba lingsir.
11.
Upami
anggen pitutur, rawos kutang badih badih, luir anak nongosin umah, wewangunan
sane becik, umah melah wewarisan, patut among apang becik.
12.
Payasin
apang luwung, seneng ragane nongosin, sarwa asri katinggalan, apang nau
manyelepin, pesu mulih selid sanje, apang makelo dini tongosin.
13.
Umah
waris dapet luwung, tuara karuan ne ngicenin, upayane luih arepang, apang
makelo bakat tongosin, demene manunggu umah, manguasayang ku ne jani.
Pananggal 2-3-1966 Saniscara Tambir
(puput)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar